قافیه: تفاوت بین نسخهها
جز |
جز |
||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
قافیه qâfiye [۱] [اسم] {عربی: قافِیَة qāfiya(t)} <گونۀ دیگر: [[قافیت]]، جمع مکسر: [[قوافی]]، تثنیه: [[قافیتین]]> (= [[پسآوا]][٢]، [[پسامد]][۳]، [[پساوند]][۴]، [[سرواده]][۵]) | قافیه qâfiye [۱] [اسم] {عربی: قافِیَة qāfiya(t)} <گونۀ دیگر: [[قافیت]]، جمع مکسر: [[قوافی]]، تثنیه: [[قافیتین]]> (= [[پسآوا]][٢]، [[پسامد]][۳]، [[پساوند]][۴]، [[سرواده]][۵]) | ||
+ | |||
+ | هماوایی ناتمامی که از تکرار یک یا چند صوت با توالی یکسان در پایان آخرین واژههای نامکرر مصاریع یا ابیات شعر، و گاه پیش از ردیف، پدید میآید (حقشناس، ۱۳۶۰: ۳۴؛ تجدید چاپ: همو، ۱۳۷۰: ۶٢). | ||
این صفحه تکمیل خواهد شد. | این صفحه تکمیل خواهد شد. | ||
سطر ۱۹: | سطر ۲۱: | ||
* منابع | * منابع | ||
- جنیدی، فریدون (۱۳۸۷). ''پیشگفتاری بر ویرایش شاهنامۀ فردوسی''. تهران: بلخ. | - جنیدی، فریدون (۱۳۸۷). ''پیشگفتاری بر ویرایش شاهنامۀ فردوسی''. تهران: بلخ. | ||
+ | |||
+ | - حقشناس، علیمحمد (۱۳۶۰). «پرداختن به قافیه باختن». ''نشر دانش''، ش۸، ص۱۸-۳۵. | ||
+ | |||
+ | - حقشناس، علیمحمد (۱۳۷۰). «پرداختن به قافیه باختن». ''مقالات: ادبی، زبانشناختی''. تهران: نیلوفر. ص٢۵-۶۳. | ||
- دهخدا، علیاکبر (۱۳۷۷). ''[[لغتنامه]]''. زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران و روزنه. | - دهخدا، علیاکبر (۱۳۷۷). ''[[لغتنامه]]''. زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران و روزنه. |
نسخهٔ ۳۱ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۳۸
قافیه qâfiye [۱] [اسم] {عربی: قافِیَة qāfiya(t)} <گونۀ دیگر: قافیت، جمع مکسر: قوافی، تثنیه: قافیتین> (= پسآوا[٢]، پسامد[۳]، پساوند[۴]، سرواده[۵])
هماوایی ناتمامی که از تکرار یک یا چند صوت با توالی یکسان در پایان آخرین واژههای نامکرر مصاریع یا ابیات شعر، و گاه پیش از ردیف، پدید میآید (حقشناس، ۱۳۶۰: ۳۴؛ تجدید چاپ: همو، ۱۳۷۰: ۶٢).
این صفحه تکمیل خواهد شد.
- مدخلهای همریشه/ همخانواده: تقفیه، ذوالقافیتین، ذوالقوافی، ذوقافیتین، ردالقافیه، قافیهدار، مفردالقوافی، مقفی، همقافیه
- پینوشتها
[۱] امروزه برخی آن را - به قیاس واژههای مختوم به پسوند «-یّه» و گاه به ضرورت وزن شعر - بهصورت مشدد «قافیّه» qâfiyye تلفظ میکنند و مینویسند که نادرست است.
[٢] نک. جنیدی، ۱۳۸۷: ۷۳.
[۳] نک. جنیدی، ۱۳۸۷: ۷۳ که این برابر را از خالقی مطلق نقل میکند.
[۴] «پساوند/پسآوند» را برخی معادل «قافیه» پنداشهاند (مثلاً نک. همایی، ۱۳۸۹: ۵؛ دهخدا، ۱۳۷۷: زیر «پساوند» و «قافیه»)، اما ظاهراً معادل «مقطع» است (نک. دهخدا، ۱۳۷۷: زیر «پساوند»؛ نیز نک. شکری، ۱۳۹۹). این واژه بهصورت «بساوند» نیز در فرهنگهای فارسی آمدهاست (نک. دهخدا، ۱۳۷۷: زیر «بساوند»).
[۵] نک. دهخدا، ۱۳۷۷، زیر «سرواده» و «قافیه». این واژه بهصورت «سرواره» نیز در فرهنگهای فارسی آمدهاست (نک. دهخدا، ۱۳۷۷: زیر «سرواره»).
- منابع
- جنیدی، فریدون (۱۳۸۷). پیشگفتاری بر ویرایش شاهنامۀ فردوسی. تهران: بلخ.
- حقشناس، علیمحمد (۱۳۶۰). «پرداختن به قافیه باختن». نشر دانش، ش۸، ص۱۸-۳۵.
- حقشناس، علیمحمد (۱۳۷۰). «پرداختن به قافیه باختن». مقالات: ادبی، زبانشناختی. تهران: نیلوفر. ص٢۵-۶۳.
- دهخدا، علیاکبر (۱۳۷۷). لغتنامه. زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران و روزنه.
- شکری، همایون (۱۳۹۹). «از چکاته تا پساوند (بحثی در معادل کهن فارسی دو اصطلاح شعری «مطلع» و «مقطع»)». فصلنامۀ پاژ، س۹، ش۱، پیاپی ۳۷، ص۱۰۳-۱۰۹.
- همایی، جلالالدین (۱۳۸۹). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چ۳۰. تهران: هما.