پارسیشناسی: فرهنگوارهی املایی: تفاوت بین نسخهها
جز (←ج) |
جز (←ا) |
||
(۲۱۱ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | + | ===چند نکته بهعنوانِ مقدّمه=== | |
− | + | - در این فرهنگواره افزونبر صورتهایِ املاییِ بحثانگیز، به ضبطِ برخی نامهایِ خاصِّ کسان و جایها که چند گونهی املایی و/یا تلفّظی داشتهاند نیز پرداختهشدهاست. | |
− | + | ||
− | + | ـ تنها صورتهایِ درست آوردهشده و از آوردنِ صورتهایِ نادرست پرهیز کردهایم. | |
+ | |||
+ | ـ اگرچه از ''دستورِ خط'' و ''فرهنگِ املاییِ'' فرهنگستان و دیگر فرهنگها در مدخلگزینی بهره بردهایم، صورت توصیهشدهیِ ما لزومن مطابقِ این منبعها نیست. | ||
+ | |||
+ | ـ این فرهنگواره ویرایش و تکمیل خواهد شد و درحالِحاضر قابلِاستناد نیست. | ||
+ | |||
+ | ـ مسئولیّتِ صحّتِ املایِ پیشنهادیِ این صفحه با سرویراستار است. | ||
+ | |||
+ | ===چند قاعدهیِ کلّی=== | ||
+ | ـ نشانههایِ «ۀ، اً/ـٍ/ـٌ، ة، ٰ (الفِ کوتاه رویِ کرسیِ «ی» و بدونِ آن)» به رسمیّت شناختهنشدهاند. جایگزینهایِ آنها بهترتیب عبارتاند از: هی، ـن، ت، ا. | ||
+ | |||
+ | ـ از نشانههای «ـَ، ـِ، ـُ، ـّ، ـْ، ـٖ» میتوان هر جا که لازم باشد بهره برد. پیشنهاد میشود تشدید و کسرهیِ اضافه تا جایِ ممکن گذاشتهشود. | ||
+ | |||
+ | ـ واو معدوله فعلن حفظ شدهاست. | ||
+ | |||
+ | ـ در واژههایِ غیرعربی (چه فارسی، چه ترکی، چه اروپایی) از نویسههایِ «ح، ص، ض، ط، ظ، ع، ق» تا جایِ ممکن استفاده نمیشود. | ||
+ | |||
+ | ـ دو نویسهیِ «ث» و «ذ» در واژههایِ عربی و برخی واژههایِ فارسی دیدهمیشوند ولی در واژههایِ اروپایی و جز آن از کاربرد آنها پرهیز میشود. | ||
+ | |||
+ | ـ در میانِ تکواژهایِ سازندهیِ یک واژه، هر تکواژی که با واکه/ مصوّت آغاز شود به تکواژِ پیشاز خود میچسبد: گل + ـِستان > گلِستان، موش + ـَک > موشَک، دست + ـه > دسته. | ||
+ | |||
+ | ـ در میانِ تکواژهایِ سازندهیِ یک واژه، هر تکواژی که با همخوان/ صامت آغاز شود به تکواژِ پیشاز خود نمیچسبد: کتابخانه، گلسرا، کمتر. | ||
+ | |||
+ | ـ واژههایِ بیگانهیِ غیرعربی تا جایِ ممکن پیوسته نوشتهمیشوند، زیرا برایِ فارسیزبانان تجزیهپذیر نیستند. | ||
+ | |||
+ | ـ در میانِ واژههایِ سادهیِ (/ بسیطِ) فارسی و غیرفارسی از نشانههایِ «آ» و «ه/ ـه» استفاده نمیشود: رآکتور > رئاکتور، آتهئیست > آتئیست. | ||
+ | |||
+ | ـ در پایانِ واژههایِ سادهیِ (/ بسیطِ) فارسی و غیرفارسی از نشانهیِ «آ» استفاده نمیشود: پانتهآ > پانتئا. | ||
+ | |||
+ | ـ عنصرهایِ سازندهیِ ترکیبهایِ اضافیِ، حتّا اگر ترکیب واژهگانی شدهباشند و کسرهیِ اضافهیِ آن هم ضعیف یا حذف شدهباشد، به یکدیگر نمیچسبند: آبِرو، آبلیمو، پشتکار، دستکم، زندایی. | ||
===آ=== | ===آ=== | ||
− | + | آبِرو | |
+ | |||
+ | آپتودیت | ||
+ | |||
+ | آپدیت | ||
آتئیست | آتئیست | ||
آتئیسم | آتئیسم | ||
+ | |||
+ | آتئیل «سال اسب» | ||
+ | |||
+ | آجیچای | ||
آخور | آخور | ||
+ | |||
+ | آدیسابابا | ||
آرکائیسم | آرکائیسم | ||
سطر ۲۱: | سطر ۶۰: | ||
آزرمیدخت | آزرمیدخت | ||
− | + | آزوغه | |
− | آغا | + | آغا «عنوانی احترامآمیز برای مردان؛ عنوانی احترامآمیز برای زنان؛ عنوانی برای مردان اخته» |
+ | |||
+ | آغاپاشا | ||
آغاجری | آغاجری | ||
+ | |||
+ | آغاخان | ||
آغامحمّدخان | آغامحمّدخان | ||
− | + | آغبلاغ | |
+ | |||
+ | آغچای | ||
+ | |||
+ | آغسنغر | ||
− | + | آفریغا [قارّه] [کشور] | |
+ | |||
+ | آگنوستیسیسم | ||
آلاداغ | آلاداغ | ||
سطر ۳۸: | سطر ۸۷: | ||
آمپلیفایر | آمپلیفایر | ||
+ | |||
+ | آمپیسیلین | ||
آمفیتئاتر | آمفیتئاتر | ||
+ | |||
+ | آموکسیسیلین | ||
+ | |||
+ | آناتولی | ||
+ | |||
+ | آنتیبادی | ||
+ | |||
+ | آنتیبیوتیک | ||
+ | |||
+ | آنتیپاتی | ||
+ | |||
+ | آنتیپروتون | ||
+ | |||
+ | آنتیپیرین | ||
+ | |||
+ | آنتیتز | ||
+ | |||
+ | آنتیتورس | ||
+ | |||
+ | آنتیتوکسین | ||
+ | |||
+ | آنتیدورینگ | ||
+ | |||
+ | آنتیژل | ||
+ | |||
+ | آنتیژن | ||
+ | |||
+ | آنتیسپتیک | ||
+ | |||
+ | آنتیکُر | ||
+ | |||
+ | آنتیگوا و باربودا [کشور] | ||
+ | |||
+ | آنتیلگاریم | ||
+ | |||
+ | آنتیهیستامین | ||
آنجا | آنجا | ||
آنچه | آنچه | ||
+ | |||
+ | آنغوزه | ||
+ | |||
+ | آنفلوانزا/ آنفولانزا | ||
+ | |||
+ | آنفولانزا/ آنفلوانزا | ||
+ | |||
+ | آنکال | ||
آنکه [در همهی معناها و کاربردها] | آنکه [در همهی معناها و کاربردها] | ||
سطر ۵۰: | سطر ۱۴۵: | ||
آنها | آنها | ||
+ | |||
+ | آنئید | ||
+ | |||
+ | آیتالکرسی | ||
+ | |||
+ | آیتاللاه | ||
+ | |||
+ | آیستی «یخچای» | ||
+ | |||
+ | آیفن | ||
آیین | آیین | ||
سطر ۵۶: | سطر ۱۶۱: | ||
===ا=== | ===ا=== | ||
− | + | ابتدائن | |
+ | |||
+ | ابُلحسن | ||
+ | |||
+ | ابُلفضل | ||
− | + | ابُلقاسم | |
+ | |||
+ | ابن [همواره با الف نوشتهمیشود، مگر وقتیکه بِن /ben/ تلفّظ شود] | ||
+ | |||
+ | ابوموسا | ||
+ | |||
+ | اپتیمیست | ||
+ | |||
+ | اپتیمیسم | ||
+ | |||
+ | اتاغ | ||
اترار | اترار | ||
− | + | اتراغ | |
اتریش | اتریش | ||
اتلس | اتلس | ||
+ | |||
+ | اتلّو | ||
اتو | اتو | ||
+ | |||
+ | اتومبیل | ||
+ | |||
+ | اَثرَت/ اَسرَت «پدر گرشاسب» | ||
اثناعشر | اثناعشر | ||
اثناعشری | اثناعشری | ||
+ | |||
+ | اختاپوس | ||
+ | |||
+ | ارّابه | ||
+ | |||
+ | ارزروم | ||
+ | |||
+ | ارستو | ||
اَرگ | اَرگ | ||
+ | |||
+ | اَروس | ||
+ | |||
+ | اَروسک | ||
+ | |||
+ | اَروسی | ||
اُریب | اُریب | ||
− | است [در سومشخص مفرد ماضی نقلی نیمجدا از صفت مفعولی پیش از خود | + | اژیدهاک |
+ | |||
+ | اسپیدژ | ||
+ | |||
+ | است [در سومشخص مفرد ماضی نقلی نیمجدا از صفت مفعولی پیش از خود نوشتهمیشود: رفتهاست] | ||
استانبول | استانبول | ||
+ | |||
+ | استاینبک | ||
استبل | استبل | ||
+ | |||
+ | استثنائن | ||
استخر [در همهی معناها] | استخر [در همهی معناها] | ||
استرلاب | استرلاب | ||
+ | |||
+ | استریپتیز | ||
استوانه | استوانه | ||
+ | |||
+ | استوخودوس | ||
+ | |||
+ | استونهنج | ||
استهبان | استهبان | ||
سطر ۹۵: | سطر ۲۴۸: | ||
اسحاق | اسحاق | ||
+ | |||
+ | اَسرَت/ اَثرَت «پدر گرشاسب» | ||
+ | |||
+ | اسفهان | ||
+ | |||
+ | اشتاینبک | ||
+ | |||
+ | اضحا | ||
اعلا | اعلا | ||
+ | |||
+ | اعلاحضرت | ||
+ | |||
+ | اعلاعلّیّین | ||
+ | |||
+ | اغریرث/ اغریرس | ||
+ | |||
+ | اغریرس/ اغریرث | ||
+ | |||
+ | اِفریغا [قارّه] [کشور] | ||
+ | |||
+ | افسنتین | ||
+ | |||
+ | افلاتون | ||
+ | |||
+ | اقصا | ||
اِلاه | اِلاه | ||
سطر ۱۱۰: | سطر ۲۸۷: | ||
الرّحمان | الرّحمان | ||
− | + | اِلسالوادور [کشور] | |
+ | |||
+ | الفبا | ||
+ | |||
+ | اللاه [بدون تشدید] | ||
المشنگه | المشنگه | ||
سطر ۱۲۴: | سطر ۳۰۵: | ||
اندیشهمند | اندیشهمند | ||
− | + | انشاءاللاه | |
+ | |||
+ | انغوزه | ||
اودئیل «سال گاو» | اودئیل «سال گاو» | ||
+ | |||
+ | اورانگوتان | ||
+ | |||
+ | اوکراین [کشور] | ||
اهورَمزدا | اهورَمزدا | ||
− | ایتالیا | + | ای [حرف/نشانهی ندا همواره با فاصلهی کامل از منادا نوشتهمیشود: ای خدا، ای دل، ای دوست، ای که] |
+ | |||
+ | ایتالیا [کشور] | ||
ایتئیل «سال سگ» | ایتئیل «سال سگ» | ||
سطر ۱۵۱: | سطر ۳۴۰: | ||
ایذه | ایذه | ||
+ | |||
+ | ایرانویج | ||
+ | |||
+ | ایرانویچ | ||
+ | |||
+ | ایلام [در همهی معناها] | ||
ایلانئیل «سال مار» | ایلانئیل «سال مار» | ||
سطر ۱۷۱: | سطر ۳۶۶: | ||
باتری | باتری | ||
− | + | باتلاغ | |
باتوم «چماق پلیس؛ شهری در گرجستان» | باتوم «چماق پلیس؛ شهری در گرجستان» | ||
سطر ۱۸۹: | سطر ۳۸۴: | ||
بارگذاری | بارگذاری | ||
− | + | باسلُغ | |
بالماسکه | بالماسکه | ||
+ | |||
+ | بامغلتان | ||
+ | |||
+ | بایسنغر | ||
بُتر «بُتری» | بُتر «بُتری» | ||
سطر ۱۹۷: | سطر ۳۹۶: | ||
بُتری | بُتری | ||
− | + | بُختُنَسَر (بُختُنَسَّر) | |
بدمسّب | بدمسّب | ||
بربت | بربت | ||
+ | |||
+ | برخاستن | ||
برگزار | برگزار | ||
سطر ۲۱۲: | سطر ۴۱۳: | ||
بسحاق اطعمه | بسحاق اطعمه | ||
+ | |||
+ | بسکتبال | ||
بسمهی تعالا | بسمهی تعالا | ||
سطر ۲۱۹: | سطر ۴۲۲: | ||
بعینه | بعینه | ||
− | + | بغچه | |
بقیّتالسّیف | بقیّتالسّیف | ||
− | + | بقیّتاللاه | |
+ | |||
+ | بکگراند | ||
بلشویسم | بلشویسم | ||
سطر ۲۵۰: | سطر ۴۵۵: | ||
بلیت | بلیت | ||
+ | |||
+ | بنماری | ||
بوزرجمهر | بوزرجمهر | ||
+ | |||
+ | بوغ | ||
بولاغوتی | بولاغوتی | ||
سطر ۲۵۸: | سطر ۴۶۷: | ||
بوییدن | بوییدن | ||
+ | |||
+ | به پا خاستن | ||
+ | |||
+ | بِهتر | ||
+ | |||
+ | بِهترین | ||
بهجز | بهجز | ||
سطر ۲۶۶: | سطر ۴۸۱: | ||
بهنامایزد | بهنامایزد | ||
+ | |||
+ | بیجنخان | ||
بیچیئیل «سال میمون» | بیچیئیل «سال میمون» | ||
+ | |||
+ | بیسبال | ||
+ | |||
+ | بیشتر | ||
+ | |||
+ | بیشترین | ||
بیلبُرد | بیلبُرد | ||
سطر ۲۷۴: | سطر ۴۹۷: | ||
===پ=== | ===پ=== | ||
− | + | پاپکورن | |
+ | |||
+ | پاپوا گینهی نو [کشور] | ||
+ | |||
+ | پاتوغ | ||
پاتیل | پاتیل | ||
پاچهخار | پاچهخار | ||
+ | |||
+ | پاچهخاری | ||
پارکوِی | پارکوِی | ||
سطر ۲۸۷: | سطر ۵۱۶: | ||
پانتئیسم | پانتئیسم | ||
+ | |||
+ | پانسد «عدد ۵۰۰» | ||
پانگئا | پانگئا | ||
+ | |||
+ | پایهگان «سلسلهمراتب» | ||
پایهور | پایهور | ||
سطر ۳۰۱: | سطر ۵۳۴: | ||
پتر کبیر | پتر کبیر | ||
+ | |||
+ | پترزبورغ | ||
پترزبورگ | پترزبورگ | ||
پترس | پترس | ||
+ | |||
+ | پترسبورگ | ||
+ | |||
+ | پتیبور | ||
پُخ | پُخ | ||
+ | |||
+ | پرتغال «نام کشور؛ نام میوه» [کشور] | ||
پرفسور | پرفسور | ||
سطر ۳۱۷: | سطر ۵۵۸: | ||
پستمدرنیسم | پستمدرنیسم | ||
+ | |||
+ | پسیمیست | ||
+ | |||
+ | پسیمیسم | ||
پشتکار | پشتکار | ||
سطر ۳۳۰: | سطر ۵۷۵: | ||
پوییدن | پوییدن | ||
− | پیجین | + | پیجین «نیمزبان، زبان آمیخته» |
پیچیئیل «سال میمون» | پیچیئیل «سال میمون» | ||
پیِر «اسم خاصّ مردانهی فرانسوی» | پیِر «اسم خاصّ مردانهی فرانسوی» | ||
+ | |||
+ | پیشاور | ||
+ | |||
+ | پیشاوور | ||
پیشخان «سکومانندی جلو مغازهها» | پیشخان «سکومانندی جلو مغازهها» | ||
− | پیشخوان | + | پیشخوان «پیشخوانی، پیشمطالعه» |
پیلاتِس | پیلاتِس | ||
سطر ۳۴۴: | سطر ۵۹۳: | ||
===ت=== | ===ت=== | ||
تاب «نام رود» | تاب «نام رود» | ||
+ | |||
+ | تاتوره | ||
+ | |||
+ | تاراغوتوروغ | ||
تارم [در همهی معناها] | تارم [در همهی معناها] | ||
سطر ۳۵۱: | سطر ۶۰۴: | ||
تاسکباب | تاسکباب | ||
− | + | تاغ [در همهی معناها و کاربردها] | |
+ | |||
+ | تاغچه | ||
− | + | تاغدیس | |
تالار | تالار | ||
سطر ۳۶۵: | سطر ۶۲۰: | ||
تالشی | تالشی | ||
− | + | تالغان | |
تاول | تاول | ||
+ | |||
+ | تاووس/ طاووس | ||
تایباد | تایباد | ||
تایر «چرخ/لاستیک ماشین» | تایر «چرخ/لاستیک ماشین» | ||
+ | |||
+ | تائیس | ||
تباشیر | تباشیر | ||
+ | |||
+ | تبر | ||
تبرخون | تبرخون | ||
سطر ۳۸۸: | سطر ۶۴۹: | ||
تبری | تبری | ||
+ | |||
+ | تَبَس | ||
تپانچه | تپانچه | ||
− | + | تُپُغ | |
تپور | تپور | ||
تپیدن | تپیدن | ||
+ | |||
+ | تُتُغ | ||
تتماج | تتماج | ||
سطر ۴۰۳: | سطر ۶۶۸: | ||
تخارستان | تخارستان | ||
− | + | تخاغویئیل «سال مرغ» | |
تختخواب | تختخواب | ||
+ | |||
+ | ـتر [نشانهی صفت برتر/ تفضیلی همواره جدا از پایهی خود نوشتهمیشود] | ||
ترابلس | ترابلس | ||
سطر ۴۱۲: | سطر ۶۷۹: | ||
تراز [در همهی معناها و کاربردها] | تراز [در همهی معناها و کاربردها] | ||
+ | |||
+ | ترازاوّل | ||
+ | |||
+ | ترانسنیستریا [کشور] | ||
+ | |||
+ | ترخان | ||
+ | |||
+ | ترخون | ||
ترسوس | ترسوس | ||
سطر ۴۱۷: | سطر ۶۹۲: | ||
ترشیز | ترشیز | ||
− | + | ترغبه | |
− | + | ترغوتوروغ | |
− | + | ترغّه | |
ترلان | ترلان | ||
+ | |||
+ | ـترین [نشانهی صفت برترین/ عالی همواره جدا از پایهی خود نوشتهمیشود] | ||
تزیین | تزیین | ||
سطر ۴۳۸: | سطر ۷۱۵: | ||
تغار | تغار | ||
+ | |||
+ | تغرل/ طغرل | ||
+ | |||
+ | تغرلجرد/ طغرلجرد | ||
تقوا | تقوا | ||
سطر ۴۵۷: | سطر ۷۳۸: | ||
تلتئاتر | تلتئاتر | ||
− | + | تلسیِژ | |
تلفاکس | تلفاکس | ||
سطر ۴۶۸: | سطر ۷۴۹: | ||
تلسکی | تلسکی | ||
+ | |||
+ | تلفریک | ||
+ | |||
+ | تلفن | ||
تلکابین | تلکابین | ||
سطر ۴۷۶: | سطر ۷۶۱: | ||
تلمتری | تلمتری | ||
+ | |||
+ | تلویزیون | ||
+ | |||
+ | تمتراغ | ||
تمر «خرما؛ پرچسب پستی» | تمر «خرما؛ پرچسب پستی» | ||
− | تمرهندی | + | تمر هندی «برچسب پستی مربوط به کشور هند» |
+ | |||
+ | تمرهندی «نوعی میوهی ترش» | ||
تمغا | تمغا | ||
تناب | تناب | ||
+ | |||
+ | تنبی/ طنبی | ||
تنماهی | تنماهی | ||
تنبور | تنبور | ||
+ | |||
+ | تنتور | ||
تنجه | تنجه | ||
سطر ۴۹۸: | سطر ۷۹۳: | ||
تو /tu/ | تو /tu/ | ||
+ | |||
+ | تو را | ||
توالش | توالش | ||
+ | |||
+ | توبیغا | ||
توتیا | توتیا | ||
− | + | تورات | |
توس | توس | ||
سطر ۵۱۱: | سطر ۸۱۰: | ||
توسی | توسی | ||
− | + | توشغانئیل «سال خرگوش» | |
توفان/ طوفان | توفان/ طوفان | ||
+ | |||
+ | تومار/ طومار | ||
تهران | تهران | ||
سطر ۵۲۲: | سطر ۸۲۳: | ||
تهمورس/ تهمورث | تهمورس/ تهمورث | ||
+ | |||
+ | تیان «دیگ» | ||
+ | |||
+ | تیبگ | ||
+ | |||
+ | تیتوس | ||
تیتیشمامانی | تیتیشمامانی | ||
سطر ۵۲۸: | سطر ۸۳۵: | ||
تیشرت | تیشرت | ||
+ | |||
+ | تِیکاف | ||
+ | |||
+ | تیلسان | ||
تینیجر | تینیجر | ||
سطر ۵۵۱: | سطر ۸۶۲: | ||
جستوجو | جستوجو | ||
− | + | جغّه | |
جکپات | جکپات | ||
سطر ۵۶۲: | سطر ۸۷۳: | ||
جوحا/ جُحا | جوحا/ جُحا | ||
+ | |||
+ | جیغه «جغّه» | ||
===چ=== | ===چ=== | ||
− | + | چاپِستیک | |
+ | |||
+ | چارغ | ||
+ | |||
+ | چاغ «ضدِّ لاغر» | ||
+ | |||
+ | چاییدن | ||
+ | |||
+ | چتروم | ||
چرا «برای چه؛ پاسخ مثبت به پرسش منفی» | چرا «برای چه؛ پاسخ مثبت به پرسش منفی» | ||
سطر ۵۷۱: | سطر ۸۹۲: | ||
چشپش «پسر هخامنش» | چشپش «پسر هخامنش» | ||
+ | |||
+ | چُغ «چوبی که بر گردنِ گاوِ گردونه نهند» | ||
چغندر | چغندر | ||
سطر ۵۸۱: | سطر ۹۰۴: | ||
چنانکه | چنانکه | ||
+ | |||
+ | چوغ «چوب؛ چوبی که بر گردنِ گاوِ گردونه نهند» | ||
+ | |||
+ | چوغالف | ||
چونکه | چونکه | ||
سطر ۵۸۹: | سطر ۹۱۶: | ||
چه را «چه چیزی را» | چه را «چه چیزی را» | ||
+ | |||
+ | چهارسد «عدد ۴۰۰» | ||
چهجور | چهجور | ||
سطر ۶۱۵: | سطر ۹۴۴: | ||
چیستان | چیستان | ||
+ | |||
+ | چینچیلا | ||
===ح=== | ===ح=== | ||
سطر ۶۲۳: | سطر ۹۵۴: | ||
حتّاالمقدور | حتّاالمقدور | ||
− | + | حجّتالاسلام(والمسلمین) | |
+ | |||
+ | حُدا | ||
+ | |||
+ | حراج/ هراج | ||
+ | |||
+ | حِسبتنللّاه | ||
+ | |||
+ | حقتعالا | ||
حضرتعالی | حضرتعالی | ||
سطر ۶۳۴: | سطر ۹۷۳: | ||
===خ=== | ===خ=== | ||
+ | خاستگاه | ||
+ | |||
+ | خانسار | ||
+ | |||
خاییدن | خاییدن | ||
ختا «نام سرزمین» | ختا «نام سرزمین» | ||
+ | |||
+ | خراتین/ خراطین | ||
+ | |||
+ | خراطین/ خراتین | ||
خرجین | خرجین | ||
+ | |||
+ | خُرد «کوچک، ریز» | ||
+ | |||
+ | خُردسال | ||
+ | |||
+ | خُرده «ریز، اندک» | ||
خرسند | خرسند | ||
خشایارشا | خشایارشا | ||
+ | |||
+ | خشکار | ||
خشنود | خشنود | ||
+ | |||
+ | خشیارشا | ||
خطمی | خطمی | ||
سطر ۶۵۳: | سطر ۱٬۰۱۰: | ||
خنثا | خنثا | ||
+ | |||
+ | خواربار | ||
خواف | خواف | ||
+ | |||
+ | خونسار | ||
+ | |||
+ | خیت «ضایع» | ||
+ | |||
+ | خیط «خط» | ||
===د=== | ===د=== | ||
سطر ۶۶۰: | سطر ۱٬۰۲۵: | ||
دادائیسم | دادائیسم | ||
+ | |||
+ | دادهگان «مجموعهای از دادهها، پایگاه دادهها» | ||
دارالشّورا | دارالشّورا | ||
+ | |||
+ | دانشکدهگان «مجموعهای از دانشکدهها، پردیس، پردیزه» | ||
داوود | داوود | ||
سطر ۶۶۸: | سطر ۱٬۰۳۷: | ||
دایرتالمعارف | دایرتالمعارف | ||
+ | |||
+ | دُجا | ||
+ | |||
+ | دراگستور | ||
درایتالحدیث | درایتالحدیث | ||
سطر ۶۸۲: | سطر ۱٬۰۵۵: | ||
دِسیمتر | دِسیمتر | ||
+ | |||
+ | دسینرمال | ||
دشک | دشک | ||
سطر ۶۹۱: | سطر ۱٬۰۶۶: | ||
دموکراسی | دموکراسی | ||
− | + | دوچار | |
+ | |||
+ | دوغلو | ||
+ | |||
+ | دیپورت | ||
+ | |||
+ | دیدبان/ دیدهبان | ||
+ | |||
+ | دیدهبان/ دیدبان | ||
===ذ=== | ===ذ=== | ||
سطر ۶۹۸: | سطر ۱٬۰۸۱: | ||
ذیقعده | ذیقعده | ||
===ر=== | ===ر=== | ||
+ | راحتالحلقوم | ||
+ | |||
+ | راشیتیسم | ||
+ | |||
+ | راندِوو | ||
+ | |||
ربدوشامبر | ربدوشامبر | ||
رتیل | رتیل | ||
+ | |||
+ | رتیلا | ||
رحمان | رحمان | ||
رختخواب | رختخواب | ||
+ | |||
+ | رمانتیسیسم | ||
روبهرو | روبهرو | ||
سطر ۷۲۳: | سطر ۱٬۱۱۶: | ||
===ز=== | ===ز=== | ||
+ | زابهراه | ||
+ | |||
زاییدن | زاییدن | ||
سطر ۷۳۶: | سطر ۱٬۱۳۱: | ||
زنون | زنون | ||
+ | |||
+ | ===ژ=== | ||
+ | ژانپل | ||
+ | |||
+ | ژانپیِر | ||
+ | |||
+ | ژانژاک | ||
===س=== | ===س=== | ||
+ | سابون | ||
+ | |||
+ | ساچمه | ||
+ | |||
+ | ساحلعاج [کشور] | ||
+ | |||
ساروج | ساروج | ||
+ | |||
+ | سازهگان «مجموعهای از سازهها» | ||
ساطور | ساطور | ||
+ | |||
+ | ساغدوش | ||
+ | |||
+ | سالخورد | ||
+ | |||
+ | سالخورده | ||
+ | |||
+ | ساموا [کشور] | ||
سانتیگراد | سانتیگراد | ||
سطر ۷۴۹: | سطر ۱٬۱۶۷: | ||
سانتیمتر | سانتیمتر | ||
+ | |||
+ | سانروف | ||
+ | |||
+ | سانمارینو [کشور] | ||
ساوجبلاغ | ساوجبلاغ | ||
سطر ۷۵۵: | سطر ۱٬۱۷۷: | ||
ساییدن | ساییدن | ||
+ | |||
+ | سپتیسیسم | ||
ستبر | ستبر | ||
سطر ۷۶۱: | سطر ۱٬۱۸۵: | ||
سدرتالمنتها | سدرتالمنتها | ||
+ | |||
+ | سده [در همهی معناها] | ||
+ | |||
+ | سِرب | ||
+ | |||
+ | سِربستان [کشور] | ||
+ | |||
+ | سربهدار(ان) | ||
+ | |||
+ | سِربی | ||
سرپلزهاب | سرپلزهاب | ||
سطر ۷۶۸: | سطر ۱٬۲۰۲: | ||
سُرمه | سُرمه | ||
− | سریلانکا | + | سریلانکا [کشور] |
سغد | سغد | ||
+ | |||
+ | سغلمه | ||
سفلا | سفلا | ||
− | + | سغرات | |
+ | |||
+ | سغرلات | ||
+ | |||
+ | سغلاب | ||
+ | |||
+ | سغلابی | ||
− | + | سکارا | |
سگمسّب | سگمسّب | ||
سماوات | سماوات | ||
+ | |||
+ | سَنّار «سَد دینار» | ||
سنپترزبورگ | سنپترزبورگ | ||
سطر ۷۸۷: | سطر ۱٬۲۳۱: | ||
سندل | سندل | ||
+ | |||
+ | سندلی | ||
سوررئال | سوررئال | ||
سطر ۷۹۷: | سطر ۱٬۲۴۳: | ||
سوغات | سوغات | ||
+ | |||
+ | سوفستایی | ||
+ | |||
+ | سوفیست | ||
سوگ | سوگ | ||
− | + | سومالیلند [کشور] | |
+ | |||
+ | سؤال | ||
+ | |||
+ | سها | ||
+ | |||
+ | سیاوَش | ||
+ | |||
+ | سیاووش | ||
+ | |||
+ | سیتیاسکن | ||
+ | |||
+ | سیچغانئیل «سال موش» | ||
+ | |||
+ | سیسد «عدد ۳۰۰» | ||
+ | |||
+ | سیِنا | ||
+ | |||
+ | سئانس | ||
===ش=== | ===ش=== | ||
− | + | شاغول | |
+ | |||
+ | شانزِلیزه | ||
شبورغان | شبورغان | ||
شترنج | شترنج | ||
+ | |||
+ | شرا «خریدن» | ||
شرایین | شرایین | ||
سطر ۸۱۶: | سطر ۱٬۲۸۸: | ||
شستوشو | شستوشو | ||
+ | |||
+ | ششسد «عدد ۶۰۰» | ||
+ | |||
+ | شِعرا | ||
+ | |||
+ | شکوا | ||
شلیته | شلیته | ||
سطر ۸۳۳: | سطر ۱٬۳۱۱: | ||
صَلات | صَلات | ||
+ | |||
+ | صیغهگان «مجموعهای از صیغهها، پارادایم» | ||
===ض=== | ===ض=== | ||
+ | ضحا | ||
+ | |||
ضربدر | ضربدر | ||
سطر ۸۴۰: | سطر ۱٬۳۲۲: | ||
===ط=== | ===ط=== | ||
− | طاووس | + | طاووس/ تاووس |
طاها | طاها | ||
− | + | طغرل/ تغرل | |
+ | |||
+ | طغرلجرد/تغرلجرد | ||
− | طنبی | + | طنبی/ تنبی |
طوبا | طوبا | ||
سطر ۸۵۲: | سطر ۱٬۳۳۶: | ||
طوفان/ توفان | طوفان/ توفان | ||
− | طومار | + | طومار/ تومار |
+ | |||
+ | ===ظ=== | ||
+ | ظلّ آفتاب | ||
===ع=== | ===ع=== | ||
+ | عاموس | ||
+ | |||
عَذرا | عَذرا | ||
+ | |||
+ | عروتالوثقا | ||
+ | |||
+ | عظما | ||
عقبا | عقبا | ||
سطر ۸۷۱: | سطر ۱٬۳۶۴: | ||
علاهاذا | علاهاذا | ||
− | عَمر «نام مردانۀ عربی» [در عربی با واو زاید پایانی | + | علمالهدا |
+ | |||
+ | عَمر «نام مردانۀ عربی» [در عربی با واو زاید پایانی نوشتهمیشود] | ||
+ | |||
+ | عَمر ابن عبدود | ||
+ | |||
+ | عَمر ابن کلثوم | ||
+ | |||
+ | عَمر ابن منذر | ||
+ | |||
+ | عَمر ابن هشام | ||
+ | |||
+ | عَمر ابن هند | ||
+ | |||
+ | عَمرِ عاص | ||
+ | |||
+ | عَمر و زید | ||
+ | |||
+ | عنبر نهسارا | ||
+ | |||
+ | عنقریب | ||
عیسا | عیسا | ||
عیسو | عیسو | ||
+ | |||
+ | عینهو | ||
===غ=== | ===غ=== | ||
+ | غاتی | ||
+ | |||
+ | غارچ | ||
+ | |||
+ | غاروغور | ||
+ | |||
+ | غازغان | ||
+ | |||
+ | غال «بوتهی زرگری؛ لانهی زنبور» | ||
+ | |||
+ | غال گذاشتن «سرکار گذاشتن» | ||
+ | |||
+ | غالی «فرش» | ||
+ | |||
+ | غانفت | ||
+ | |||
+ | غباد «نام شخص؛ نوعی ماهی» | ||
+ | |||
+ | غبرس [کشور] | ||
+ | |||
+ | غدّاره | ||
+ | |||
+ | غُدغُد | ||
+ | |||
غدغن | غدغن | ||
+ | |||
+ | غراغروت | ||
+ | |||
+ | غرت | ||
+ | |||
+ | غرتبان | ||
+ | |||
+ | غرتی | ||
+ | |||
+ | غرشمال | ||
+ | |||
+ | غُرُغ | ||
+ | |||
+ | غرغیزستان [کشور] | ||
+ | |||
+ | غرلغ | ||
+ | |||
+ | غُرمه | ||
+ | |||
+ | غروش | ||
+ | |||
+ | غرهآغاج | ||
+ | |||
+ | غرهغروت | ||
+ | |||
+ | غزّاغستان [کشور] | ||
+ | |||
+ | غزغان | ||
+ | |||
+ | غزغن | ||
+ | |||
+ | غشغرغ | ||
+ | |||
+ | غشلاغ | ||
+ | |||
+ | غُلپ | ||
+ | |||
+ | غلت | ||
غلتان | غلتان | ||
+ | |||
+ | غلتاندن | ||
+ | |||
+ | غلتانیدن | ||
+ | |||
+ | غلتبان | ||
غلتک | غلتک | ||
+ | |||
+ | غلتکی | ||
+ | |||
+ | غلتوواغلت | ||
غلتیدن | غلتیدن | ||
+ | |||
+ | غُلغُل | ||
+ | |||
+ | غِلغِلک | ||
+ | |||
+ | غُلّک | ||
+ | |||
+ | غلنبه | ||
غلیان | غلیان | ||
+ | |||
+ | غو «نوعی پرنده؛ نوعی غارچ» | ||
غوته | غوته | ||
+ | |||
+ | غوتهور | ||
+ | |||
+ | غوتی | ||
+ | |||
+ | غوچ | ||
+ | |||
+ | غورباغه | ||
+ | |||
+ | غورت | ||
غوری | غوری | ||
− | + | غوز | |
− | |||
− | + | غویئیل «سال گوسفند» | |
− | + | غُهِستان «کوهستان» | |
− | + | غیرذالک | |
− | + | غیشلاغ | |
− | |||
− | + | غیغاج | |
− | + | غیماغ | |
− | + | ===ف=== | |
+ | فتا | ||
− | + | فتوا | |
− | + | فتیشیست | |
− | + | فتیشیسم | |
− | + | فحوا | |
− | + | فرادا | |
− | + | فرغون | |
− | + | فرمول | |
− | + | فَرَوَشی | |
− | + | فستفود | |
− | + | فطیر | |
− | + | فلستین [کشور] | |
− | + | فمینیست | |
− | + | فمینیسم | |
− | + | فنّاوری | |
− | + | فوتبال | |
− | + | فوتسال | |
− | + | فوته | |
− | + | فولتایم | |
− | + | فیساغورس | |
− | + | ===ق=== | |
+ | قُرا | ||
− | + | قرّتالعین | |
− | + | قرونوسطا | |
− | + | قرونوسطایی | |
− | + | قفس | |
− | |||
− | |||
− | + | قیسی | |
===ک=== | ===ک=== | ||
سطر ۹۷۴: | سطر ۱٬۵۷۹: | ||
کسرا | کسرا | ||
+ | |||
+ | کلانتر [صفت/اسم] | ||
+ | |||
+ | کلانتری | ||
+ | |||
+ | کمتر | ||
+ | |||
+ | کمترین | ||
کونگفو | کونگفو | ||
کُوید | کُوید | ||
+ | |||
+ | کِهتر | ||
+ | |||
+ | کِهترین | ||
کیبُرد | کیبُرد | ||
+ | |||
+ | کیبوتس | ||
+ | |||
+ | کِیپوِرد [کشور] | ||
+ | |||
+ | کِیروش | ||
کیِف «پایتخت اوکراین» | کیِف «پایتخت اوکراین» | ||
سطر ۹۸۵: | سطر ۱٬۶۰۸: | ||
کیخسرو | کیخسرو | ||
− | + | کیِرکگور | |
+ | |||
+ | کیست | ||
+ | |||
+ | کیغباد | ||
کیکاووس | کیکاووس | ||
سطر ۹۹۴: | سطر ۱٬۶۲۱: | ||
===گ=== | ===گ=== | ||
+ | گاییدن | ||
+ | |||
+ | گرلفرند «دوستدختر» | ||
+ | |||
گریپفروت | گریپفروت | ||
گفتوگو | گفتوگو | ||
+ | |||
+ | گنوستیسیسم | ||
+ | |||
+ | گویی | ||
گیلگمش | گیلگمش | ||
+ | |||
+ | گینهبیسائو [کشور] | ||
===ل=== | ===ل=== | ||
سطر ۱٬۰۰۶: | سطر ۱٬۶۴۳: | ||
لامسّب | لامسّب | ||
+ | |||
+ | لایبنیتس | ||
+ | |||
+ | لایتجزّا | ||
لپتاپ | لپتاپ | ||
سطر ۱٬۰۱۱: | سطر ۱٬۶۵۲: | ||
لسانجلس | لسانجلس | ||
− | + | لَغ | |
− | + | لَغلَغ | |
− | + | لَغولوغ | |
لقوه | لقوه | ||
سطر ۱٬۰۲۸: | سطر ۱٬۶۶۹: | ||
لِهاذا | لِهاذا | ||
+ | |||
+ | لهاوور | ||
+ | |||
+ | لیختنِشتاین [کشور] | ||
+ | |||
+ | لیفتراک | ||
+ | |||
+ | لیلیپوت | ||
===م=== | ===م=== | ||
+ | ماباِزا | ||
+ | |||
+ | ماسوا | ||
+ | |||
+ | مانعتالجمع | ||
+ | |||
+ | مانیتیسم | ||
+ | |||
+ | مأوا | ||
+ | |||
مبدأ | مبدأ | ||
مبدأی | مبدأی | ||
+ | |||
+ | مبرّا | ||
+ | |||
+ | متوفّا | ||
مثنّا | مثنّا | ||
مجتبا | مجتبا | ||
+ | |||
+ | محتوا | ||
مرا | مرا | ||
مرتضا | مرتضا | ||
+ | |||
+ | مزغان | ||
مستثنا | مستثنا | ||
+ | |||
+ | مستکی | ||
+ | |||
+ | مستوره «نمونه(ی کالا)» | ||
+ | |||
+ | مِسر [کشور] | ||
مسمّا | مسمّا | ||
+ | |||
+ | مسیّب | ||
+ | |||
+ | مشتومال | ||
مشکات | مشکات | ||
سطر ۱٬۰۵۵: | سطر ۱٬۷۳۲: | ||
معاییر | معاییر | ||
+ | |||
+ | معتنابه | ||
+ | |||
+ | معلّا | ||
معهاذا | معهاذا | ||
+ | |||
+ | مُغان/ موغان | ||
+ | |||
+ | مغدونیه [کشور] | ||
+ | |||
+ | مغناتیس | ||
+ | |||
+ | مغنتیس | ||
مقفّا | مقفّا | ||
سطر ۱٬۰۶۳: | سطر ۱٬۷۵۲: | ||
ملاط | ملاط | ||
+ | |||
+ | ملاقه | ||
ملجأ | ملجأ | ||
ملجأی | ملجأی | ||
+ | |||
+ | ملغا | ||
ملغمه | ملغمه | ||
سطر ۱٬۰۷۷: | سطر ۱٬۷۷۰: | ||
موسا | موسا | ||
+ | |||
+ | موغان/ مُغان | ||
مولا | مولا | ||
+ | |||
+ | مونتِنگرو [کشور] | ||
موییدن | موییدن | ||
+ | |||
+ | مِهتر [صفت/ اسم] | ||
+ | |||
+ | مِهترین | ||
+ | |||
+ | می ـ [همواره جدا از فعل پس از خود نوشتهمیشود: میرفت، میروم، میآره، میآم] | ||
+ | |||
+ | میسیسیپی | ||
+ | |||
+ | میکاپ | ||
میلیارد | میلیارد | ||
سطر ۱٬۰۹۱: | سطر ۱٬۷۹۸: | ||
میلیون | میلیون | ||
+ | |||
+ | مینیبوس | ||
+ | |||
+ | مینیژوپ | ||
+ | |||
+ | مئه | ||
===ن=== | ===ن=== | ||
ناسور | ناسور | ||
+ | |||
+ | ناطور | ||
+ | |||
+ | ناطورِ دشت | ||
+ | |||
+ | ناووس | ||
نتبوک | نتبوک | ||
نستوری | نستوری | ||
+ | |||
+ | نشانهگان «مجموعهای از نشانهها، سَندرُم» | ||
نعنا/ نعناع | نعنا/ نعناع | ||
+ | |||
+ | نعناع/ نعنا | ||
نفت | نفت | ||
سطر ۱٬۱۰۵: | سطر ۱٬۸۲۸: | ||
نفتالین | نفتالین | ||
− | + | نِغنِغ | |
− | + | ||
+ | نوخاسته | ||
+ | |||
+ | نوستالژی | ||
+ | |||
+ | نهایی | ||
+ | |||
+ | نهخیر | ||
+ | |||
+ | نهتنها | ||
+ | |||
+ | نُهسد «عدد ۹۰۰» | ||
+ | |||
+ | نیست | ||
+ | |||
===و=== | ===و=== | ||
واترپولو | واترپولو | ||
+ | |||
+ | واژهگان «مجموعهای از واژهها، قاموس» | ||
واکمن | واکمن | ||
− | + | والیبال | |
+ | |||
+ | وانگهی | ||
وایتبُرد | وایتبُرد | ||
− | + | وبسایت | |
+ | |||
+ | وبلاگ | ||
+ | |||
+ | ورغلنبیدن | ||
وسطا | وسطا | ||
وغوغ | وغوغ | ||
+ | |||
+ | ویکِند | ||
ویلچر | ویلچر | ||
+ | |||
+ | ویولونسل | ||
===ه=== | ===ه=== | ||
سطر ۱٬۱۳۰: | سطر ۱٬۸۷۹: | ||
هافبک | هافبک | ||
+ | |||
+ | هافتایم | ||
+ | |||
+ | هاکذا | ||
هدا | هدا | ||
+ | |||
+ | هراج/ حراج | ||
+ | |||
+ | هشتسد «عدد ۸۰۰» | ||
+ | |||
+ | هفتخان/ هفتخوان | ||
+ | |||
+ | هفتخوان/ هفتخان | ||
+ | |||
+ | هفتسد «عدد ۷۰۰» | ||
هلیم «نوعی غذا» | هلیم «نوعی غذا» | ||
سطر ۱٬۱۴۴: | سطر ۱٬۹۰۷: | ||
همانگونه | همانگونه | ||
+ | |||
+ | همتراز | ||
+ | |||
+ | همی ـ [همواره جدا از فعل پس از خود نوشتهمیشود: همیرفت، همیروم] | ||
همین | همین | ||
سطر ۱٬۱۵۴: | سطر ۱٬۹۲۱: | ||
همینگونه | همینگونه | ||
+ | |||
+ | هندیکَم | ||
+ | |||
+ | هوا [در همهی معناها و کاربردها] | ||
هوله/ حوله | هوله/ حوله | ||
سطر ۱٬۱۶۰: | سطر ۱٬۹۳۱: | ||
===ی=== | ===ی=== | ||
− | + | ی [یای میانجی همواره بهصورتِ «ی» نوشتهمیشود: خانهی دوست] | |
+ | |||
+ | یاتاغان | ||
یاسین | یاسین | ||
− | + | یالغوز | |
یحیا | یحیا | ||
+ | |||
+ | یُد | ||
یُرغه | یُرغه | ||
+ | |||
+ | یزغل | ||
یغور | یغور | ||
سطر ۱٬۱۷۶: | سطر ۱٬۹۵۳: | ||
یونتئیل «سال اسب» | یونتئیل «سال اسب» | ||
− | + | ===ئ=== | |
+ | [هیچ واژهای در فارسی با «ئـ» آغاز نمیشود و بنابراین «ئیدر»، «ئیدروژن» و مانند آن نادرستاند و باید بهصورت «ایدر»، «ایدروژن» و ... نوشتهشوند. البتّه در فارسی امروز این واژهها با «ه» آغازی رایجترند: هیدر، هیدروژن.] | ||
+ | |||
+ | ===منابع=== | ||
+ | ـ «املای فارسی»، احمد بهمنیار | ||
+ | |||
+ | ـ ''دستور خطّ فارسی'' | ||
+ | |||
+ | ـ «زبانپژوهی» (سلسلهنوشتارهای نگارنده در فصلنامهی ''قلم'' کرمانشاه) | ||
− | + | ـ ''غلط ننویسیم'' | |
− | ـ | + | ـ ''فرهنگ املایی خطّ فارسی'' |
− | ـ | + | ـ ''فرهنگ بزرگ سخن'' |
− | ـ فرهنگ | + | ـ ''فرهنگ درستنویسی سخن'' |
− | ـ فرهنگ | + | ـ ''فرهنگ واژههای اروپایی در فارسی'' |
− | ـ | + | ـ ''فرهنگنامهی فارسی: واژگان و اعلام'' |
− | ـ | + | ـ ''نگارش و ویرایش'' |
− | ـ | + | ـ ویکیپدیای فارسی و انگلیسی |
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۰۱
محتویات
چند نکته بهعنوانِ مقدّمه
- در این فرهنگواره افزونبر صورتهایِ املاییِ بحثانگیز، به ضبطِ برخی نامهایِ خاصِّ کسان و جایها که چند گونهی املایی و/یا تلفّظی داشتهاند نیز پرداختهشدهاست.
ـ تنها صورتهایِ درست آوردهشده و از آوردنِ صورتهایِ نادرست پرهیز کردهایم.
ـ اگرچه از دستورِ خط و فرهنگِ املاییِ فرهنگستان و دیگر فرهنگها در مدخلگزینی بهره بردهایم، صورت توصیهشدهیِ ما لزومن مطابقِ این منبعها نیست.
ـ این فرهنگواره ویرایش و تکمیل خواهد شد و درحالِحاضر قابلِاستناد نیست.
ـ مسئولیّتِ صحّتِ املایِ پیشنهادیِ این صفحه با سرویراستار است.
چند قاعدهیِ کلّی
ـ نشانههایِ «ۀ، اً/ـٍ/ـٌ، ة، ٰ (الفِ کوتاه رویِ کرسیِ «ی» و بدونِ آن)» به رسمیّت شناختهنشدهاند. جایگزینهایِ آنها بهترتیب عبارتاند از: هی، ـن، ت، ا.
ـ از نشانههای «ـَ، ـِ، ـُ، ـّ، ـْ، ـٖ» میتوان هر جا که لازم باشد بهره برد. پیشنهاد میشود تشدید و کسرهیِ اضافه تا جایِ ممکن گذاشتهشود.
ـ واو معدوله فعلن حفظ شدهاست.
ـ در واژههایِ غیرعربی (چه فارسی، چه ترکی، چه اروپایی) از نویسههایِ «ح، ص، ض، ط، ظ، ع، ق» تا جایِ ممکن استفاده نمیشود.
ـ دو نویسهیِ «ث» و «ذ» در واژههایِ عربی و برخی واژههایِ فارسی دیدهمیشوند ولی در واژههایِ اروپایی و جز آن از کاربرد آنها پرهیز میشود.
ـ در میانِ تکواژهایِ سازندهیِ یک واژه، هر تکواژی که با واکه/ مصوّت آغاز شود به تکواژِ پیشاز خود میچسبد: گل + ـِستان > گلِستان، موش + ـَک > موشَک، دست + ـه > دسته.
ـ در میانِ تکواژهایِ سازندهیِ یک واژه، هر تکواژی که با همخوان/ صامت آغاز شود به تکواژِ پیشاز خود نمیچسبد: کتابخانه، گلسرا، کمتر.
ـ واژههایِ بیگانهیِ غیرعربی تا جایِ ممکن پیوسته نوشتهمیشوند، زیرا برایِ فارسیزبانان تجزیهپذیر نیستند.
ـ در میانِ واژههایِ سادهیِ (/ بسیطِ) فارسی و غیرفارسی از نشانههایِ «آ» و «ه/ ـه» استفاده نمیشود: رآکتور > رئاکتور، آتهئیست > آتئیست.
ـ در پایانِ واژههایِ سادهیِ (/ بسیطِ) فارسی و غیرفارسی از نشانهیِ «آ» استفاده نمیشود: پانتهآ > پانتئا.
ـ عنصرهایِ سازندهیِ ترکیبهایِ اضافیِ، حتّا اگر ترکیب واژهگانی شدهباشند و کسرهیِ اضافهیِ آن هم ضعیف یا حذف شدهباشد، به یکدیگر نمیچسبند: آبِرو، آبلیمو، پشتکار، دستکم، زندایی.
آ
آبِرو
آپتودیت
آپدیت
آتئیست
آتئیسم
آتئیل «سال اسب»
آجیچای
آخور
آدیسابابا
آرکائیسم
آرکائیک
آروغ
آزرمیدخت
آزوغه
آغا «عنوانی احترامآمیز برای مردان؛ عنوانی احترامآمیز برای زنان؛ عنوانی برای مردان اخته»
آغاپاشا
آغاجری
آغاخان
آغامحمّدخان
آغبلاغ
آغچای
آغسنغر
آفریغا [قارّه] [کشور]
آگنوستیسیسم
آلاداغ
آمپرمئابل
آمپلیفایر
آمپیسیلین
آمفیتئاتر
آموکسیسیلین
آناتولی
آنتیبادی
آنتیبیوتیک
آنتیپاتی
آنتیپروتون
آنتیپیرین
آنتیتز
آنتیتورس
آنتیتوکسین
آنتیدورینگ
آنتیژل
آنتیژن
آنتیسپتیک
آنتیکُر
آنتیگوا و باربودا [کشور]
آنتیلگاریم
آنتیهیستامین
آنجا
آنچه
آنغوزه
آنفلوانزا/ آنفولانزا
آنفولانزا/ آنفلوانزا
آنکال
آنکه [در همهی معناها و کاربردها]
آنگاه
آنها
آنئید
آیتالکرسی
آیتاللاه
آیستی «یخچای»
آیفن
آیین
آیینه
ا
ابتدائن
ابُلحسن
ابُلفضل
ابُلقاسم
ابن [همواره با الف نوشتهمیشود، مگر وقتیکه بِن /ben/ تلفّظ شود]
ابوموسا
اپتیمیست
اپتیمیسم
اتاغ
اترار
اتراغ
اتریش
اتلس
اتلّو
اتو
اتومبیل
اَثرَت/ اَسرَت «پدر گرشاسب»
اثناعشر
اثناعشری
اختاپوس
ارّابه
ارزروم
ارستو
اَرگ
اَروس
اَروسک
اَروسی
اُریب
اژیدهاک
اسپیدژ
است [در سومشخص مفرد ماضی نقلی نیمجدا از صفت مفعولی پیش از خود نوشتهمیشود: رفتهاست]
استانبول
استاینبک
استبل
استثنائن
استخر [در همهی معناها]
استرلاب
استریپتیز
استوانه
استوخودوس
استونهنج
استهبان
استهبانات
اسحاق
اَسرَت/ اَثرَت «پدر گرشاسب»
اسفهان
اشتاینبک
اضحا
اعلا
اعلاحضرت
اعلاعلّیّین
اغریرث/ اغریرس
اغریرس/ اغریرث
اِفریغا [قارّه] [کشور]
افسنتین
افلاتون
اقصا
اِلاه
اِلاهه
اِلاهی
الاهیّات
الاهیّون
الرّحمان
اِلسالوادور [کشور]
الفبا
اللاه [بدون تشدید]
المشنگه
امپراتریس
امپراتور
اَن «مدفوع»
انتر
اندیشهمند
انشاءاللاه
انغوزه
اودئیل «سال گاو»
اورانگوتان
اوکراین [کشور]
اهورَمزدا
ای [حرف/نشانهی ندا همواره با فاصلهی کامل از منادا نوشتهمیشود: ای خدا، ای دل، ای دوست، ای که]
ایتالیا [کشور]
ایتئیل «سال سگ»
ایدئال
ایدئالیزه
ایدئالیست
ایدئالیسم
ایدئولوژی
ایدئولوژیک
ایدئولوژیکی
ایدئولوگ
ایذه
ایرانویج
ایرانویچ
ایلام [در همهی معناها]
ایلانئیل «سال مار»
اینجا
اینجانب
اینکه [در همهی معناها و کاربردها]
اینها
ب
باآنکه
بااینکه
باباغوری
باتری
باتلاغ
باتوم «چماق پلیس؛ شهری در گرجستان»
باتومی
باتون
باجناغ
بادیگارد
باربیکیو
بارسئیل «سال پلنگ»
بارگذاری
باسلُغ
بالماسکه
بامغلتان
بایسنغر
بُتر «بُتری»
بُتری
بُختُنَسَر (بُختُنَسَّر)
بدمسّب
بربت
برخاستن
برگزار
برگزاری
بستام
بستامی
بسحاق اطعمه
بسکتبال
بسمهی تعالا
بشخصه
بعینه
بغچه
بقیّتالسّیف
بقیّتاللاه
بکگراند
بلشویسم
بلشویک
بلعجب
بلغور
بلفضول
بلفضولی
بُلکامه
بلکه
بلوت
بلهوس
بلهوسانه
بلهوسی
بلیت
بنماری
بوزرجمهر
بوغ
بولاغوتی
بویفرند «دوستپسر»
بوییدن
به پا خاستن
بِهتر
بِهترین
بهجز
بهرهمند
بهرهور
بهنامایزد
بیجنخان
بیچیئیل «سال میمون»
بیسبال
بیشتر
بیشترین
بیلبُرد
بیِنال «دوسالانه»
پ
پاپکورن
پاپوا گینهی نو [کشور]
پاتوغ
پاتیل
پاچهخار
پاچهخاری
پارکوِی
پانتئا
پانتئیست
پانتئیسم
پانسد «عدد ۵۰۰»
پانگئا
پایهگان «سلسلهمراتب»
پایهور
پاییدن
پاییز
پایین
پتاس
پتر کبیر
پترزبورغ
پترزبورگ
پترس
پترسبورگ
پتیبور
پُخ
پرتغال «نام کشور؛ نام میوه» [کشور]
پرفسور
پرملاط
پستمدرن
پستمدرنیست
پستمدرنیسم
پسیمیست
پسیمیسم
پشتکار
پنکیک
پنیسیلین
پنیسیلیوم
پورداوود
پوییدن
پیجین «نیمزبان، زبان آمیخته»
پیچیئیل «سال میمون»
پیِر «اسم خاصّ مردانهی فرانسوی»
پیشاور
پیشاوور
پیشخان «سکومانندی جلو مغازهها»
پیشخوان «پیشخوانی، پیشمطالعه»
پیلاتِس
ت
تاب «نام رود»
تاتوره
تاراغوتوروغ
تارم [در همهی معناها]
تاس
تاسکباب
تاغ [در همهی معناها و کاربردها]
تاغچه
تاغدیس
تالار
تالخونچه
تالس
تالش
تالشی
تالغان
تاول
تاووس/ طاووس
تایباد
تایر «چرخ/لاستیک ماشین»
تائیس
تباشیر
تبر
تبرخون
تبرزد
تبرزه
تبرزین
تبرستان
تَبَرک
تبری
تَبَس
تپانچه
تُپُغ
تپور
تپیدن
تُتُغ
تتماج
تخار
تخارستان
تخاغویئیل «سال مرغ»
تختخواب
ـتر [نشانهی صفت برتر/ تفضیلی همواره جدا از پایهی خود نوشتهمیشود]
ترابلس
ترابوزان
تراز [در همهی معناها و کاربردها]
ترازاوّل
ترانسنیستریا [کشور]
ترخان
ترخون
ترسوس
ترشیز
ترغبه
ترغوتوروغ
ترغّه
ترلان
ـترین [نشانهی صفت برترین/ عالی همواره جدا از پایهی خود نوشتهمیشود]
تزیین
تسوج
تسویهحساب/ تصفیهحساب
تشت
تشک
تصفیهحساب/ تسویهحساب
تغار
تغرل/ طغرل
تغرلجرد/ طغرلجرد
تقوا
تلانبار
تلاویو
تلپات
تلپاتی
تلتایپ
تلتکس
تلتکست
تلتئاتر
تلسیِژ
تلفاکس
تلفتو
تلفکس
تلفیلم
تلسکی
تلفریک
تلفن
تلکابین
تلکنفرانس
تلمتر
تلمتری
تلویزیون
تمتراغ
تمر «خرما؛ پرچسب پستی»
تمر هندی «برچسب پستی مربوط به کشور هند»
تمرهندی «نوعی میوهی ترش»
تمغا
تناب
تنبی/ طنبی
تنماهی
تنبور
تنتور
تنجه
تنگوزئیل «سال خوک»
تنلش
تو /to/
تو /tu/
تو را
توالش
توبیغا
توتیا
تورات
توس
توست (تو + است)
توسی
توشغانئیل «سال خرگوش»
توفان/ طوفان
تومار/ طومار
تهران
تهماسب
تهمورث/ تهمورس
تهمورس/ تهمورث
تیان «دیگ»
تیبگ
تیتوس
تیتیشمامانی
تیسفون
تیشرت
تِیکاف
تیلسان
تینیجر
ث
ثَرا
ثقتالاسلام
ج
جابلسا
جابهجا
جابهجایی
جُحا/ جوحا
جدوا
جرئت
جستوجو
جغّه
جکپات
جنابعالی
جنّتالمأوا
جنتیانا
جوحا/ جُحا
جیغه «جغّه»
چ
چاپِستیک
چارغ
چاغ «ضدِّ لاغر»
چاییدن
چتروم
چرا «برای چه؛ پاسخ مثبت به پرسش منفی»
چرایی
چشپش «پسر هخامنش»
چُغ «چوبی که بر گردنِ گاوِ گردونه نهند»
چغندر
چلغوز
چنان
چنانچه
چنانکه
چوغ «چوب؛ چوبی که بر گردنِ گاوِ گردونه نهند»
چوغالف
چونکه
چونوچرا
چه
چه را «چه چیزی را»
چهارسد «عدد ۴۰۰»
چهجور
چهجوری
چهسان
چهطور
چهطوری
چهقدر
چهکار
چهکاره
چهگونه
چهها
چیست
چیستی
چیستان
چینچیلا
ح
حتّا
حتّاالامکان
حتّاالمقدور
حجّتالاسلام(والمسلمین)
حُدا
حراج/ هراج
حِسبتنللّاه
حقتعالا
حضرتعالی
حلیم «بردبار»
حوله/ هوله
حیات
خ
خاستگاه
خانسار
خاییدن
ختا «نام سرزمین»
خراتین/ خراطین
خراطین/ خراتین
خرجین
خُرد «کوچک، ریز»
خُردسال
خُرده «ریز، اندک»
خرسند
خشایارشا
خشکار
خشنود
خشیارشا
خطمی
خلأ
خلأی
خنثا
خواربار
خواف
خونسار
خیت «ضایع»
خیط «خط»
د
دادائیست
دادائیسم
دادهگان «مجموعهای از دادهها، پایگاه دادهها»
دارالشّورا
دانشکدهگان «مجموعهای از دانشکدهها، پردیس، پردیزه»
داوود
دایرتالبروج
دایرتالمعارف
دُجا
دراگستور
درایتالحدیث
دَرسَد
دَرسَدانه
درسدگیری
دِسیگرم
دِسیلیتر
دِسیمتر
دسینرمال
دشک
دموکرات
دموکراتیک
دموکراسی
دوچار
دوغلو
دیپورت
دیدبان/ دیدهبان
دیدهبان/ دیدبان
ذ
ذیحجّه
ذیقعده
ر
راحتالحلقوم
راشیتیسم
راندِوو
ربدوشامبر
رتیل
رتیلا
رحمان
رختخواب
رمانتیسیسم
روبهرو
روبهرویی
روییدن
رئاکتانس
رئاکتور
رئال
رئالیست
رئالیسم
ز
زابهراه
زاییدن
زباله
زغال
زکات
زکریّا
زلیخا
زنون
ژ
ژانپل
ژانپیِر
ژانژاک
س
سابون
ساچمه
ساحلعاج [کشور]
ساروج
سازهگان «مجموعهای از سازهها»
ساطور
ساغدوش
سالخورد
سالخورده
ساموا [کشور]
سانتیگراد
سانتیگرم
سانتیلیتر
سانتیمتر
سانروف
سانمارینو [کشور]
ساوجبلاغ
سایهبان
ساییدن
سپتیسیسم
ستبر
سد «عدد ۱۰۰»
سدرتالمنتها
سده [در همهی معناها]
سِرب
سِربستان [کشور]
سربهدار(ان)
سِربی
سرپلزهاب
سرشک
سُرمه
سریلانکا [کشور]
سغد
سغلمه
سفلا
سغرات
سغرلات
سغلاب
سغلابی
سکارا
سگمسّب
سماوات
سَنّار «سَد دینار»
سنپترزبورگ
سِنج
سندل
سندلی
سوررئال
سوررئالیست
سوررئالیستی
سوررئالیسم
سوغات
سوفستایی
سوفیست
سوگ
سومالیلند [کشور]
سؤال
سها
سیاوَش
سیاووش
سیتیاسکن
سیچغانئیل «سال موش»
سیسد «عدد ۳۰۰»
سیِنا
سئانس
ش
شاغول
شانزِلیزه
شبورغان
شترنج
شرا «خریدن»
شرایین
شرته «نوعی باد»
شست «عدد ۶۰»
شستوشو
ششسد «عدد ۶۰۰»
شِعرا
شکوا
شلیته
شماته
شورا
شیء
شیئی
ص
صرفنظر
صغرا
صَلات
صیغهگان «مجموعهای از صیغهها، پارادایم»
ض
ضحا
ضربدر
ضربدری
ط
طاووس/ تاووس
طاها
طغرل/ تغرل
طغرلجرد/تغرلجرد
طنبی/ تنبی
طوبا
طوفان/ توفان
طومار/ تومار
ظ
ظلّ آفتاب
ع
عاموس
عَذرا
عروتالوثقا
عظما
عقبا
علاایّحال
علاحده
علارغم
علاقهمند
علاکلّحال
علاهاذا
علمالهدا
عَمر «نام مردانۀ عربی» [در عربی با واو زاید پایانی نوشتهمیشود]
عَمر ابن عبدود
عَمر ابن کلثوم
عَمر ابن منذر
عَمر ابن هشام
عَمر ابن هند
عَمرِ عاص
عَمر و زید
عنبر نهسارا
عنقریب
عیسا
عیسو
عینهو
غ
غاتی
غارچ
غاروغور
غازغان
غال «بوتهی زرگری؛ لانهی زنبور»
غال گذاشتن «سرکار گذاشتن»
غالی «فرش»
غانفت
غباد «نام شخص؛ نوعی ماهی»
غبرس [کشور]
غدّاره
غُدغُد
غدغن
غراغروت
غرت
غرتبان
غرتی
غرشمال
غُرُغ
غرغیزستان [کشور]
غرلغ
غُرمه
غروش
غرهآغاج
غرهغروت
غزّاغستان [کشور]
غزغان
غزغن
غشغرغ
غشلاغ
غُلپ
غلت
غلتان
غلتاندن
غلتانیدن
غلتبان
غلتک
غلتکی
غلتوواغلت
غلتیدن
غُلغُل
غِلغِلک
غُلّک
غلنبه
غلیان
غو «نوعی پرنده؛ نوعی غارچ»
غوته
غوتهور
غوتی
غوچ
غورباغه
غورت
غوری
غوز
غویئیل «سال گوسفند»
غُهِستان «کوهستان»
غیرذالک
غیشلاغ
غیغاج
غیماغ
ف
فتا
فتوا
فتیشیست
فتیشیسم
فحوا
فرادا
فرغون
فرمول
فَرَوَشی
فستفود
فطیر
فلستین [کشور]
فمینیست
فمینیسم
فنّاوری
فوتبال
فوتسال
فوته
فولتایم
فیساغورس
ق
قُرا
قرّتالعین
قرونوسطا
قرونوسطایی
قفس
قیسی
ک
کاووس
کبرا
کذالک
کرونا
کریستنسن
کسرا
کلانتر [صفت/اسم]
کلانتری
کمتر
کمترین
کونگفو
کُوید
کِهتر
کِهترین
کیبُرد
کیبوتس
کِیپوِرد [کشور]
کِیروش
کیِف «پایتخت اوکراین»
کیخسرو
کیِرکگور
کیست
کیغباد
کیکاووس
کیومرث/ کیومرس
کیومرس/ کیومرث
گ
گاییدن
گرلفرند «دوستدختر»
گریپفروت
گفتوگو
گنوستیسیسم
گویی
گیلگمش
گینهبیسائو [کشور]
ل
لاتاری
لاکِن «لیکِن، امّا»
لامسّب
لایبنیتس
لایتجزّا
لپتاپ
لسانجلس
لَغ
لَغلَغ
لَغولوغ
لقوه
لوت «کویر»
لوط «پیامبر و قوم»
لوطی
لویئیل «سال نهنگ»
لِهاذا
لهاوور
لیختنِشتاین [کشور]
لیفتراک
لیلیپوت
م
ماباِزا
ماسوا
مانعتالجمع
مانیتیسم
مأوا
مبدأ
مبدأی
مبرّا
متوفّا
مثنّا
مجتبا
محتوا
مرا
مرتضا
مزغان
مستثنا
مستکی
مستوره «نمونه(ی کالا)»
مِسر [کشور]
مسمّا
مسیّب
مشتومال
مشکات
مشکاتالدّینی
مصطفا
مصلّا
معاییر
معتنابه
معلّا
معهاذا
مُغان/ موغان
مغدونیه [کشور]
مغناتیس
مغنتیس
مقفّا
مکنّا
ملاط
ملاقه
ملجأ
ملجأی
ملغا
ملغمه
منتها
منشأ
منشأی
موسا
موغان/ مُغان
مولا
مونتِنگرو [کشور]
موییدن
مِهتر [صفت/ اسم]
مِهترین
می ـ [همواره جدا از فعل پس از خود نوشتهمیشود: میرفت، میروم، میآره، میآم]
میسیسیپی
میکاپ
میلیارد
میلیگرم
میلیلیتر
میلیمتر
میلیون
مینیبوس
مینیژوپ
مئه
ن
ناسور
ناطور
ناطورِ دشت
ناووس
نتبوک
نستوری
نشانهگان «مجموعهای از نشانهها، سَندرُم»
نعنا/ نعناع
نعناع/ نعنا
نفت
نفتالین
نِغنِغ
نوخاسته
نوستالژی
نهایی
نهخیر
نهتنها
نُهسد «عدد ۹۰۰»
نیست
و
واترپولو
واژهگان «مجموعهای از واژهها، قاموس»
واکمن
والیبال
وانگهی
وایتبُرد
وبسایت
وبلاگ
ورغلنبیدن
وسطا
وغوغ
ویکِند
ویلچر
ویولونسل
ه
ـها [نشانهی جمع همواره جدا از پایهی خود نوشته میشود]
هاتداگ
هافبک
هافتایم
هاکذا
هدا
هراج/ حراج
هشتسد «عدد ۸۰۰»
هفتخان/ هفتخوان
هفتخوان/ هفتخان
هفتسد «عدد ۷۰۰»
هلیم «نوعی غذا»
همان
همانجا
همانجور
همانکه
همانگونه
همتراز
همی ـ [همواره جدا از فعل پس از خود نوشتهمیشود: همیرفت، همیروم]
همین
همینجا
همینجور
همینکه
همینگونه
هندیکَم
هوا [در همهی معناها و کاربردها]
هوله/ حوله
هیز
ی
ی [یای میانجی همواره بهصورتِ «ی» نوشتهمیشود: خانهی دوست]
یاتاغان
یاسین
یالغوز
یحیا
یُد
یُرغه
یزغل
یغور
یوغ
یونتئیل «سال اسب»
ئ
[هیچ واژهای در فارسی با «ئـ» آغاز نمیشود و بنابراین «ئیدر»، «ئیدروژن» و مانند آن نادرستاند و باید بهصورت «ایدر»، «ایدروژن» و ... نوشتهشوند. البتّه در فارسی امروز این واژهها با «ه» آغازی رایجترند: هیدر، هیدروژن.]
منابع
ـ «املای فارسی»، احمد بهمنیار
ـ دستور خطّ فارسی
ـ «زبانپژوهی» (سلسلهنوشتارهای نگارنده در فصلنامهی قلم کرمانشاه)
ـ غلط ننویسیم
ـ فرهنگ املایی خطّ فارسی
ـ فرهنگ بزرگ سخن
ـ فرهنگ درستنویسی سخن
ـ فرهنگ واژههای اروپایی در فارسی
ـ فرهنگنامهی فارسی: واژگان و اعلام
ـ نگارش و ویرایش
ـ ویکیپدیای فارسی و انگلیسی