حالت

حالت hâlat [اسم] {عربی} (به انگلیسی: case، به فرانسوی: cas، به آلمانی: Kasus) <واژۀ حالت در برابر واژۀ انگلیسی case مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.>

1. (= حالت دستوری، به انگلیسی: grammatical case) نقش دستوری گروه‌های اسمی در ارتباط با دیگر عناصر جمله (فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۷: ۳۷).
2. (= حالت معنایی، به انگلیسی: semantic case) نقش معنایی گروه‌های اسمی در ارتباط با دیگر عناصر جمله (همان‌جا).

حالت در ایرانی باستان

حالت‌های هشت‌گانۀ نام (یعنی اسم، صفت و ضمیر) در ایرانی باستان عبارت‌اند از:

• حالت نهادی/ فاعلی (به انگلیسی: nominative، به فرانسوی: nominatif، به آلمانی: Nominativ)
• حالت رایی/ مفعولی (به انگلیسی: accusative، به فرانسوی: accusatif، به آلمانی: Akkusativ)
• حالت برایی/ مفعولی له (به انگلیسی: dative، به فرانسوی: datif، به آلمانی: Dativ)
• حالت وابستگی/ اضافی/ اضافه (به انگلیسی: genitive، به فرانسوی: génitif، به آلمانی: Genitiv)
• حالت بایی/ ابزاری/ مفعولی معه (به انگلیسی: instrumental، به فرانسوی: instrumental، به آلمانی: Instrumentalis)
• حالت ازی/ مفعولی عنه (به انگلیسی: ablative، به فرانسوی: ablatif، به آلمانی: Ablativ)
• حالت دری/ اندری/ مکانی/ مفعولی فیه (به انگلیسی: locative، به فرانسوی: locatif، به آلمانی: Lokativ)
• حالت آیی/ ندایی (به انگلیسی: vocative، به فرانسوی: vocatif، به آلمانی: Vokativ)

نک. ابوالقاسمی، ۱۳۷۳: ۲۶ـ۲۷.

این صفحه تکمیل خواهد شد.

---

• منابع:

ـ ابوالقاسمی، محسن، ۱۳۷۳، تاریخ زبان فارسی، تهران، سمت.

ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۷، هزارواژۀ زبان‌شناسی (۱)، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.