یادداشت: سومین سالگرد درگذشت مجتبی عبدالله‌نژاد
۱۵ آذر ۱۳۹۹
سومین سالگرد درگذشت مجتبی عبدالله‌نژاد
علی شاپوران
من یکی از بهترین دوستانی را که در عمرم داشته‌ام درست سه سال پیش از دست دادم. مجتبی عبدالله‌نژاد امروز سه سال است که دیگر با ما نیست. در این سه سال احتمالاً روزی نبوده که به یادش نیفتم، و هفته‌ای نبوده که در صحبت با دوستی ذکر خیرش به میان نیاید. چند روز پیش از صبح خیالش رهایم نکرد. می‌خواستم یادداشتی بنویسم که خیال می‌کنم او اگر بود خیلی بهتر می‌نوشت و اصلاً اگر او بود لازم نبود من بنویسمش. در این دو ماه گذشته -که دست‌دست می‌کردم که نقدم را بر کتابی تبدیل به مقاله کنم یا نه- به همفکری او سخت نیاز داشتم. چند بار سعی کردم به جای او و از دید او این موضوع را بررسی کنم. عاقبت هم تصمیم گرفتم بنویسم و منتشر کنم، ازجمله چون خیال کردم او اگر بود می‌گفت فواید این کار به صرف وقتش و دنگ‌وفنگ بعدش می‌ارزد. مدام خیال می‌کنم که اگر بود، در این ماه‌ها چند یادداشت نکته‌سنجانه دربارهٔ پاندمی کورونا و قرنطینه نوشته‌بود که جز او کس دیگری نمی‌توانست آن طور بنویسد. این «اگر بود»ها به گمانم تا هستم دست برنخواهدداشت.
دوست مهربان شفیق من فرد بی‌نظیری بود؛ چه از حیث ترکیب دل‌پذیری که از ادبیّت و بلاغت نثر با تسلّط بر مکاتب نقد غربی و انسجام فکری ساخته‌بود، و چه به لحاظ شخصیّت نیک‌خواه شریفش. در آنچه خبره بود لنگه نداشت و دریغ که آن فراغتی را نیافت که لازمهٔ تمرکز بر نقاط قوّتش بود. عدل همین دیروز دیدم یک مثلاً محقّق -که از قضا اعتباری نه به دلیل تحقیقاتش هم برای خودش پیدا کرده- بی‌خجالت آنچه را عبدالله‌نژاد در مقاله‌اش در «سرو رشید» در خطای محقّقان درباره ناصرخسرو نوشته‌بود تکرار کرده. اتفاقا این آدم جدّاً مورد نقد عبدالله‌نژاد بود. حتی سر این بحث هم کرده‌بودیم. این را دیدم و داغ دلم تازه شد. هرکسی را بهر کاری ساخته‌اند. افراد مستعد هر کاری را باکیفیّت می‌کنند، ولی غالباً خودشان می‌دانند کجا میدان اصلی ایشان است و همان کار را هم بیشتر دوست دارند و با رغبت بیشتری انجام می‌دهند. روزی اگر فرهنگ ایران متولّی دانایی داشته‌باشد، یکی از کارهای مهمّی که می‌تواند کرد همین است که هر کس را به کاری بگمارد که در آن خبره و خبره‌ترین است. شاید در چنین شرایطی اهالی فرهنگ -که غالباً مظلوم و خودخور هم هستند- عمر طولانی‌تری هم داشته‌باشند.
مجتبی عبدالله‌نژاد عزیزم! بدان که با زیستن و نوشتنت دنیا را جای بهتری کردی و بدان که فراموش نخواهی شد، که در دل دوستانت زنده‌ای.
- بخش اعظم این یادداشت را دو هفته پیش و در سالروز تولد آقای عبدالله‌نژاد نوشته‌‌ام.
دربارۀ نویسنده و فهرست نوشته‌های دیگر وی در پارسی‌شناسی
