فارسی شهرضایی

ویژگی‌های آوایی

۱. از مهم‌ترین تفاوت‌های آوایی گویش شهرضایی که در تناظر با گونۀ محاوره‌ای یا رسمی قرار می‌گیرد، وجود دو همخوان حلقی [ħ] (سایشی، حلقی و بی‌واک) و [ʕ] (سایشی، حلقی، واکدار) است که در واژه‌های عربی دارای این دو همخوان به‌صورت حلقی ادا می‌شود درحالی‌که در گونۀ رسمی یا محاوره‌ای در تمامی واژه‌ها به یک صورت ادا می‌شود. به نظر می‌رسد که در گویش شهرضایی این دو همخوان به‌عنوان دو واج مجزا و نه واجگونه‌های دو همخوان [h] و [ʔ] به شمار می‌روند زیرا سبب ایجاد تمایز معنایی می‌گردند. شایان ذکر است که حتی گاهی بر اثر تعمیم افراطی [ħ] و [ʕ] در جایگاه نادرست به جای [h] و [ʔ] به کار می‌رود.

در واژه‌های وام‌گرفته از عربی در صورتی که واکۀ [e] در مجاورت همخوان‌های [h] و [ʔ] قرار گیرد، به واکۀ [a] تبدیل می‌شود.

- جمعه: گونۀ محاوره‌ای: dʒomʔe / گویش شهرضایی: dʒomʕa

- ضایع: گونۀ محاوره‌ای: zɑjeʔ / گویش شهرضایی: zɑjaʕ

- قانع: گونۀ محاوره‌ای: qɑneʔ / گویش شهرضایی: qɑnaʕ

- فاتحه: گونۀ محاوره‌ای: fɑtehe / گویش شهرضایی: fɑtħa

- صاحب: گونۀ محاوره‌ای: sɑheb / گویش شهرضایی: saħab

عاطفه جعفری