پارسی‌شناسی: واژه‌نامۀ سره (همگانی)
آ
ـ آبا(ء) [جِ اَب]: پدران؛ نیاکان؛ بزرگان، برگزیدگان
ـ آبا(ء)واجداد: پدران و نیاکان
ـ آباء (/آبای) سبعه: هفت پدر، هفت پدران
ـ آباء (/آبای) علوی (/ علویه): پدران فرازی، پدران آسمانی، ستارگان هفت‌گانه
ـ آباجی: خواهر، همشیره؛ خواهر بزرگ
ـ آباد [جِ اَبَد]: جاوید بودن‌ها
ـ آبار [جِ بِئر]: چاه‌ها
ـ آبال [جِ اِبِل]: شتران، شترها
ـ آبجی: خواهر، همشیره؛ خواهر بزرگ
ـ آبسه: آب‌پاش <فارسی کرمانی>
ـ آپارات: دستگاه، ابزار؛ دوربین
ـ آپارتاید: جدانژادی <فرهنگستان سوم>
ـ آپارتمان: کاشانه <فرهنگستان سوم>
ـ آپاندیس: آویزه <فرهنگستان نخست، فرهنگستان سوم>
ـ آپاندیسِت: آویزآماس <فرهنگستان سوم>
ـ آپاندیسیت: آویزآماس <فرهنگستان سوم>
ـ آپ‌تودیت: روزآمد، به‌روز
ـ آپدیت: روزآمد <فرهنگستان سوم>، به‌روز؛ به‌روزرسانی
ـ آپلود: بارگذاری
ـ آتریاد: دستۀ سربازان
ـ آتل: تختۀ شکسته‌بندی
ـ آتلیه: کارگاه <فرهنگستان سوم>، کارگاه هنری، کارگاه هنرمندان
ـ آتو: برگ برنده؛ دستاویز، بهانه
ـ آتی: (زمان) آینده؛ پس از این، پسین
ـ آتیه: (زمان) آینده؛ پس از این، پسین
ـ آتئیست: بی‌خدا
ـ آتئیسم: بی‌خدایی
ـ آثار [جِ اَثَر]: نشانه‌ها، نشان‌ها، یادگارها، یادبودها، یادمان‌ها؛ پیامدها
ـ آثام [جِ اِثم]: گناهان، گناه‌ها، بزه‌ها
ـ آثم: گناه‌کار
ـ آجال [جِ اَجَل]: مرگ‌ها
ـ آجام [جِ اَجَم (اُجُم)؛ جِ جِ اَجَمَه]: بیشه‌ها، نیزارها، نیستان‌ها
ـ آجرک الله: خدایت پاداش دهاد
ـ آجل: دیر، دیررس، آینده، پس‌آینده، دیرآینده، آیندۀ دور
ـ آجودان: استوار دوم، افسر دستیار فرمانده
ـ آحاد [جِ اَحَد]: یکان <فرهنگستان نخست>، یک‌ها؛ تک‌تک، یک‌یک، یکایک؛ همه؛ تنها
ـ آخذ: گیرنده
ـ آخَر: دیگر، دگر، دیگری، دگری
ـ آخِر: پایان؛ انجام، فرجام، سرانجام؛ پسین، واپسین؛ دست‌کم؛ بالاترین
ـ آخرالامر: سرانجام، در پایان کار
ـ آخرت: جهان پس از مرگ، سرای دیگر، آن‌جهان، آن‌سرای، جهان دیگر، سرای دیگر؛ پایان، سرانجام
ـ آداب [جِ اَدَب]: آیین‌ها، روش‌ها، شیوه‌ها؛ رفتارها؛ فرهنگ‌ها، روش‌های پسندیده
ـ آداپتاسیون: سازگاری، همسازی
ـ آداش: هم‌نام
ـ آدالت کلد: سرماخوردگی بزرگسالان
ـ آدرس: نشانی
ـ آدرس الکترونیکی: رایانامه
ـ آدم: مردم؛ کس
ـ آدمیّت: مردمی
ـ آدمیرال: دریاسالار
ـ آدولت کلد: سرماخوردگی بزرگسالان
ـ آذان [جِ اُذُن]: گوش‌ها
ـ آرا(ء) [جِ رأی]: رای‌ها، اندیشه‌ها، دیدگاه‌ها
ـ آرتزین: خودبرآ، جهنده، چاه جهنده
ـ آرتیزین: خودبرآ، جهنده، چاه جهنده
ـ آرتیست: هنرمند، هنرپیشه، بازیگر
ـ آرشیو: بایگانی <فرهنگستان نخست>
ـ آرشیویست: بایگان <فرهنگستان نخست>
ـ آرکاییسم: کهن‌گرایی، کهنگری، باستان‌گرایی
ـ آرکاییک: کهن‌گرایانه، کهنگرانه، باستان‌گرایانه، کهن‌وش
ـ آرم: نشانه <فرهنگستان سوم>، نشان
ـ آژان: پاسبان؛ کارگزار، نماینده <فرهنگستان نخست>
ـ آژان پلیس: پاسبان <فرهنگستان نخست>
ـ آژانس: بنگاه، کارگزاری <فرهنگستان نخست>، نمایندگی <فرهنگستان نخست>
ـ آژانس معاملات: کارگزاری <فرهنگستان نخست>
ـ آس: تک
ـ آس: (درخت) مورد
ـ آسانسور: بالارو <فرهنگستان نخست>، آسان‌بر، بالابر
ـ آسطرنومیا: اخترشناسی، ستاره‌شناسی
ـ آسیستان: دستیار <فرهنگستان سوم>، وردست
ـ آصال: شبانگاه‌ها
ـ آغا: بانو؛ خواجه‌سرای
ـ آغرق: باروبنه
ـ آغروق: باروبنه
ـ آف: بیکاری؛ بیکار
ـ آفات [جِ آفت]: آسیب‌ها، زیان‌ها، گزندها، تباهی‌ها
ـ آفازی: زبان‌پریشی
ـ آفازیا: زبان‌پریشی
ـ آفاق: کرانه‌ها، کران‌ها؛ کشورها، (سراسر) جهان
ـ آفت: آسیب، زیان، گزند، تباهی
ـ آفتومات: خودکار
ـ آفِل: فروشونده، ناپدیدگردنده
ـ آق: سفید، سپید
ـ آقا: خواجه، سروَر؛ پدر؛ همسر، شوهر
ـ آقاسی: سر، سرور، مهتر
ـ آق‌سقال: ریش‌سفید
ـ آق‌سقل: ریش‌سفید
ـ آق‌سنقر: شنگار سفید؛ روز، آفتاب
ـ آکادمی: فرهنگستان <فرهنگستان سوم>
ـ آکادمیست: دانشور، فرهیخته
ـ آکادمیسین: فرهنگستانی
ـ آکادمیک: دانشگاهی، دانشی
ـ آکتریس: هنرپیشه <فرهنگستان سوم>، بازیگر <فرهنگستان سوم>
ـ آکتور: هنرپیشه <فرهنگستان سوم>، بازیگر <فرهنگستان سوم>
ـ آکروبات: بندباز
ـ آکروباسی: بندبازی
ـ آکل: خورنده
ـ آکلاد: ابرو
ـ آکله: خوره؛ خورنده
ـ آکواریوم: آبزیدان <فرهنگستان سوم>
ـ آکولاد: ابرو
ـ آکومولاتور: انباره
ـ آگراندیسمان: بزرگ‌سازی <فرهنگستان سوم>
ـ آل: خاندان، دودمان
ـ آلا(ء) [جِ اِلیٰ، اَلیٰ و اِلْیْ]: دهش‌ها، بخشش‌ها، نیکی‌ها، نیکویی‌ها
ـ آلات [جِ آلت]: ابزارها، افزارها؛ اندام‌ها؛ سازها
ـ آلارم: هشدار <فرهنگستان نخست>
ـ آلاف [جِ اَلف]: هزارها، هزاران
ـ آلام [جِ اَلَم]: دردها، رنج‌ها
ـ آلبومن: سفیدۀ تخم‌مرغ
ـ آلبینیسم: زالی <فرهنگستان سوم>
ـ آلت: ابزار، افزار؛ مایه، زین‌وبرگ؛ اندام؛ ساز <فرهنگستان نخست>
ـ آلت رجولیّت: شرم مرد
ـ آلترناتیو: جایگزین
ـ آل‌تمغا: مُهر سرخ
ـ آلتون: زر
ـ آلتون‌تمغا: مُهر زرّین، مُهر زرنشان
ـ آلتیمتر: فرازیاب <فرهنگستان سوم>
ـ آلگرو: تند و سبک
ـ آلهه [جِ اِلٰه]: خدایان
ـ آلیاژ: همجوش <فرهنگستان نخست>
ـ آمال [جِ اَمَل]: امیدها، آرزوها، آرمان‌ها
ـ آمر: فرماینده، فرمانده، کارفرما
ـ آمَن: استوارتر
ـ آمِن: بی‌بیم، بی‌ترس، بزینهار (به‌زینهار)
ـ آمولن: نشاسته
ـ آمیرال: دریاسالار
ـ آمین: ایدون باد، چنین باد، برآور، بپذیر
ـ آن: دم، هنگام، اندک زمان
ـ آناً: دردم، همان‌دم، به‌یک‌دم، بی‌درنگ
ـ آنابولیسم: فراگشت <فرهنگستان سوم>
ـ آناتومی: تن‌شناسی، پیکرشناسی، پیکرشکافی
ـ آنتن: سرون <فرهنگستان نخست>
ـ آنتولوژی: گزیده، گلچین
ـ آنتی‌بادی: پادتن <فرهنگستان سوم>
ـ آنتی‌بیوتیک: پادزیست
ـ آنتی‌ژن: پادگن <فرهنگستان سوم>
ـ آنتی‌سپتیک: گندزدا <فرهنگستان سوم>، پلشت‌بر <فرهنگستان سوم>
ـ آنتیک: دیرینه؛ باارزش، گران‌بها؛ سخت بد، سخت زشت
ـ آندانت: آهسته و روان
ـ آندوپلاسم: درمیان‌یاخته <فرهنگستان سوم>
ـ آندوتوکسین: درون‌زهرابه <فرهنگستان سوم>
ـ آندودرم: درون‌پوست <فرهنگستان سوم>
ـ آندوسپرم: درون‌دانه <فرهنگستان سوم>؛ خورش <فرهنگستان سوم>
ـ آندوسکوپ: درون‌بین <فرهنگستان سوم>
ـ آندوسکوپی: درون‌بینی <فرهنگستان سوم>
ـ آنرمال: نابهنجار <فرهنگستان سوم>
ـ آنزیم: زی‌مایه <فرهنگستان سوم>
ـ آنژین: گلودرد <فرهنگستان سوم>، درد گلو
ـ آنژین صدری: درد سینه <فرهنگستان سوم>
ـ آنژیوپلاستی: رگ‌بازسازی <فرهنگستان سوم>
ـ آنژیوگرافی: رگ‌نگاری <فرهنگستان سوم>
ـ آنژیولوژی: رگ‌شناسی
ـ آنس: خوگیرتر
ـ آنسامبل: همنوایان <فرهنگستان سوم>؛ همنوایی <فرهنگستان سوم>، گروه‌نوازی
ـ آنسه: زن خوب، زن نیکو، دلارام، دلاویز
ـ آنسیکلوپدی: دانشنامه <فرهنگستان سوم>
ـ آنکال: گوش‌به‌زنگ <فرهنگستان سوم>
ـ آنمی: کم‌خونی
ـ آنومالی: ناهنجاری <فرهنگستان سوم>
ـ آنومی: بی‌هنجاری <فرهنگستان سوم>
ـ آنونس: پیش‌پرده <فرهنگستان سوم>
ـ آنیمیسم: جان‌گرایی
ـ آنیه [جِ اِناء]: آوندها، آبدان‌ها
ـ آوانگارد: پیشرو، پیشگام
ـ آیات [جِ آیت/آیه]: نشانه‌ها، نشان‌ها، نشانی‌ها
ـ آیت: نشانه، نشان، نشانی
ـ آیزنه: شوهرخواهر
ـ آیِس: ناامیدشونده، نومید
ـ آیفن: آوابر، دربازکن
ـ آیفون: آوابر، دربازکن
ـ آی‌کیو: بهرۀ هوشی
ـ آیودی: ابزار درون‌زهدانی <فرهنگستان سوم>، درون‌زهدانی <فرهنگستان سوم>
ـ آیه: نشانه، نشان
ـ آی‌یودی: ابزار درون‌زهدانی <فرهنگستان سوم>، درون‌زهدانی <فرهنگستان سوم>
سرچشمه‌ها
ـ پرتو، ابوالقاسم، ۱۳۷۷ [۱۳۷۳]، واژه‌یاب: فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه، ۳ج، تهران، اساطیر.
ـ جلالی، تهمورس، ۱۳۵۴، فرهنگ پایه، تهران، ابن سینا.
ـ حسن‌دوست، محمد، ۱۳۹۳، فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، ۵ج، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ دانشیار، ج. [= جواد]، ۱۳۸۶، فرهنگنامۀ پارسی آریا، اصفهان، فرهنگ مردم.
ـ رازی، فریده، ۱۳۸۹ [۱۳۶۶]، فرهنگ واژه‌های فارسی سره برای واژه‌های عربی در فارسی معاصر، چ۷، تهران، نشر مرکز.
ـ صادقی، علی‌اشرف، ۱۳۹۲، فرهنگ جامع زبان فارسی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ فروزانفر، بدیع‌الزمان، ۱۳۸۶ [۱۳۱۹]، فرهنگ تازی به پارسی، چ۱ ناشر، تهران، اساطیر.
ـ کیانوش، حسن، ۱۳۸۱، واژه‌های برابر فرهنگستان ایران، تهران، سروش.
ـ مشیری، مهشید، ۱۳۷۱، فرهنگ واژه‌های اروپایی در فارسی، تهران، البرز.
ـ معین، محمد، ۱۳۷۵، فرهنگ فارسی، ۶ج، چ۹، تهران، امیرکبیر.
ـ هاجری، ضیاءالدین، ۱۳۸۶، فرهنگ بیست‌هزار، تهران، به‌آفرین.
منوچهر فروزنده فرد
