ایران: زبان‌ها و گویش‌ها

از پارسی‌شناسی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

زبان‌ها و گویش‌های رایج در ایران عبارتند از:

زبان‌های ایرانی

زبان‌های ایرانی رایج در محدودۀ جغرافیایی کشور ایران همگی از زبان‌ها و گویش‌های ایرانی دستۀ غربی هستند (دربارۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی دستۀ شرقی که همگی در خارج از مرزهای جغرافیایی کشور ایران رواج دارند، نک. زبان‌های ایرانی) و به هشت گروه تقسیم می‌شوند (یک گروه از گروه‌های نه‌گانۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی دستۀ غربی، یعنی گروه گویش‌های زازا، در محدودۀ جغرافیایی کشور ایران گویشور ندارد؛ نک. زبان‌های ایرانی).

گروه گویش‌های مرکزی

شاخۀ شمال غربی
شاخۀ شمال شرقی
شاخۀ جنوب غربی
شاخۀ جنوب شرقی
شاخۀ گویش‌های ناحیۀ تفرش
شاخۀ گویش‌های دشت کویر

گروه گویش‌های شمال غربی

شاخۀ تالشی
شاخۀ آذری

گروه گویش‌های جنوب غربی

شاخۀ گویش‌های ناحیۀ فارس
شاخۀ گویش‌های لری
سیوندی
فارسی

گروه گویش‌های جنوب شرقی

شاخۀ لارستانی
شاخۀ بشکردی

گروه گویش‌های کنارۀ دریای خزر

شاخۀ گیلکی
شاخۀ گویش‌های مازندران
شاخۀ گویش‌های ناحیۀ سمنان

گروه گویش‌های کردی

شاخۀ مرکزی
شاخۀ جنوبی

گروه گویش‌های گورانی

گروه گویش‌های بلوچی

این بخش تکمیل خواهد شد.

زبان‌های غیرایرانی

زبان‌های ترکی

  1. ترکی آذری یا ترکی آذربایجانی
  2. ترکی افشاری
  3. ترکی خراسانی
  4. ترکمنی
  5. خلجی

زبان‌های سامی

  1. آسوری
  2. عربی
  3. مندایی

زبان‌های هندواروپایی

  1. ارمنی
  2. رومانو

زبان براهویی

نک. براهویی

زبان گرجی

نک. گرجی

این صفحه تکمیل خواهد شد.

  • منابع

ـ حسن‌دوست، محمد، ۱۳۸۹، فرهنگ تطبیقی ـ موضوعی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نو، ۲ج، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

ـ رضائی باغ‌بیدی، حسن، ۱۳۸۰، معرفی زبان‌ها و گویش‌های ایران (جزوه)، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.