واژه‌شناسی: «اَ» (گونۀ «از»)
۱۶ آبان ۱۴۰۰
«اَ» (گونۀ «از»)
منوچهر فروزنده فرد
واژۀ اَ به‌عنوان صورت گفتاریِ از در فرهنگ جامع زبان فارسی (صادقی، ۱۳۹۵: ۷) ضبط شده و ـ ظاهراً از آنجا که تنها متعلق به گونۀ گفتاری دانسته شده یا به دلیل اینکه شواهد گونه‌های واژگانی در این فرهنگ معمولاً ذیل گونۀ اصلی (در اینجا از) ذکر می‌شود ـ برای آن شاهدی ذکر نگردیده‌است. اما این صورت زبانی قدمت بسیار دارد. برای نمونه، در کتاب ذکر اخبار اصبهان عبارتی فارسی نقل شده که «مربوط به اوایل قرن سوم هجری است و چون در اصفهان گفته شده احتمال می‌رود که در اصل به لهجۀ اصفهانی بوده باشد» (همو، ۱۳۵۷: ۱۴۳). در این عبارت، اَ گونه‌ای است از از: «أیّها القاضی أ خذا بترس» (الإصبهانی، بی‌تا: ۲/ ۵۰). اَ (=از) در ترجمۀ تفسیر طبری، تفسیر ابوالفتوح رازی و برخی متون دیگر نیز به کار رفته‌است (نک. حاجی‌سیدآقایی، ۱۳۸۸: ۴۴؛ همو، ۱۳۹۶: ۱۱۳-۱۱۵).
- منابع:
- الإصبهانی، الحافظ ابی‌نعیم احمد بن عبدالله، بی‌تا، کتاب ذکر اخبار اصبهان، ۲ج، قاهره، دارالکتاب الإسلامی.
- حاجی‌سیدآقایی، اکرم‌السادات، ۱۳۸۸، «نگاهی به شیوۀ تصحیح ترجمۀ تفسیر طبری»، کتاب ماه ادبیات، ش۳۱ (پیاپی ۱۴۵)، ص۴۰-۵۷.
- حاجی‌سیدآقایی، اکرم‌السادات، ۱۳۹۶، «حذف صامت /z/ بعد از مصوت در برخی متون فارسی»، فرهنگ‌نویسی، ش۱۲، ص۱۰۹-۱۲۱.
- صادقی، علی‌اشرف، [۱۳۵۷]، تکوین زبان فارسی، تهران، دانشگاه آزاد ایران.
- صادقی، علی‌اشرف، [زیر نظر]، ۱۳۹۵، فرهنگ جامع زبان فارسی، ج۲، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
این یادداشت پیش‌تر به‌عنوان بخشی از مقاله‌ای با این مشخصات منتشر شده‌است: ـ فروزنده فرد، منوچهر، ١٣٩٨، «پیشینۀ چند تکواژ رایج در فارسی گفتاری»، فصلنامۀ قلم (کرمانشاه)، ش٩، ص٢١-٢٥. بارگیری
دربارۀ نویسنده و فهرست نوشته‌های دیگر وی در پارسی‌شناسی
