پارسی‌شناسی: واژه‌نامۀ سره

آ

آرکاییسم: باستان‌گرایی، کهن‌گرایی^(ف)، کهن‌ساخت^(ف)، کهن‌واژه^(ف)

آرکاییک: باستان‌گرایانه، کهن‌گرایانه

آغازۀ مرکب^(ف) {فارسی ـ عربی}: آغازۀ پیچیده

آواشناسی تولیدی^(ف) {فارسی ـ عربی}: آواشناسی فراگویی

آئوریست: گذشته

ا

اباحه: هم‌ترازی

ابتدایی: آغازی

ابدال: جانشینی

اتصال: پیوستگی

اتیمولوژی: ریشه‌شناسی^(ف)

اختصار^(ف): کوتاه‌سازی، کوته‌سازی، کوته‌نوشت^(ف)

اختصارسازی^(ف) {عربی ـ فارسی}: کوتاه‌سازی، کوته‌سازی^(ف)

اختصاص دوسویه: یکتایی دوسویه

ادات تشبیه: مانواژ

ارتباط‌گرایی {عربی ـ فارسی}: پیوستگی

ارگاتیو: کُنایی^(ف)

ارگتیو: کُنایی^(ف)

استغراق: فراگیری

اسناد مجازی: بازخوانی هنری

اشتقاق معکوس^(ف): پس‌سازی^(ف)، پسین‌سازی

اضافه^(ف): برافزودگی، وابستگی

اضافی: وابستگی

اطناب: فراخی در سخن

التقای مصوت‌ها: برخورد واکه‌ها

التماس: خواستاری

امر: فرمان

املایی^(ف): نوشتاری^(ف)

اندام تولید^(ف) {فارسی ـ عربی}: فراگو^(ف)، اندام فراگویی

انسداد^(ف): بست^(ف)

انسداد نرم‌کامی^(ف) {عربی ـ فارسی}: بست نرم‌کامی^(ف)

انفصال: گسستگی

ایجاز: کوتاهی

ایجاز حذف: کوتاهی هنری

ایجاز قصر: کوتاهی سرشتین

ایضاح بعد الابهام: روشنی پس از پوشیدگی

ایغال: دورجویی

ب

برون‌مرکز^(ف) {فارسی ـ عربی}: برون‌هسته

بسامد مورد {فارسی ـ عربی}: بسامد نمونه

پ

پایانۀ مرکب^(ف) {فارسی ـ عربی}: پایانۀ پیچیده

پردۀ صوتی {فارسی ـ عربی}: تارآوا^(ف)

ت

تار صوتی {فارسی ـ عربی}: تارآوا^(ف)

تام: زمان‌دار

تأخیر مسندالیه: پساورد نهاد

تتمیم: درآورد

تثنیه: دوگانه

تجویزی: فرمایشی

تحلیل گفتمان^(ف) {عربی ـ فارسی}: گفتمان‌شناسی^(ف)

تحول آوایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: دگرگونی آوایی

تحول زبان^(ف) {عربی ـ فارسی}: دگرگونی زبان

تذییل: پی‌آورد

ترتیب واژه‌ها^(ف): آرایش واژه‌ها

ترخیم: بن‌کاهی

ترکیب: آمیغ

ترکیب اضافی: آمیغ برافزوده

ترکیبی: آمیغی

تشبیه: همانندی

تشخیص گفتار {عربی ـ فارسی}: بازشناسی گفتار

تصغیر: کوچک‌نمایی، کوچک‌نما^(ف)

تضاد: آخشیج

تضعیف: نرم‌شدگی

تعریف: ۱. بازنمود ۲. شناختگی

تعریف به عهد حضوری: شناختگی به رویارویی

تعریف به عهد ذکری: شناختگی به یادکرد

تعریف به عهد علمی: شناختگی به آگاهی

تغییر آوایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: دگرگونی آوایی

تغییر واکه‌ای {فارسی ـ عربی}: واکه‌گذاری

تفضیلی: برتر

تقدیم مسندالیه: پیشاورد نهاد

تقریب باز^(ف) {عربی ـ فارسی}: ناسودگی باز

تقریب بسته^(ف) {عربی ـ فارسی}: ناسودگی بسته

تقلیل: واریزه

تقیید: بستگی

تکرار: [ساخت‌واژه] دوگان‌سازی

تکمیل: بساورد

تکواژ نقشی^(ف) {فارسی ـ عربی}: تکواژ دستوری^(ف)

تلاقی واکه‌ها {عربی ـ فارسی}: برخورد واکه‌ها

تلمیح: چشمزد

تمنا: آرزو

تمنایی^(ف): خواستاری

تنکیر: ناشناختگی

تواتر: بسامد

تولید^(ف): فراگویی^(ف)

تولید اصلی^(ف) {عربی ـ فارسی}: فراگویی نخستین

تولید دوگانه^(ف) {عربی ـ فارسی}: فراگویی دوگانه

تولید دومین^(ف) {عربی ـ فارسی}: فراگویی دومین

تولید فرعی^(ف) {عربی ـ فارسی}: فراگویی دومین

تولید نخستین^(ف) {عربی ـ فارسی}: فراگویی نخستین

تولید هم‌زمان^(ف) {عربی ـ فارسی}: هم‌فراگویی^(ف)

ج

جایگاه تولید^(ف) {فارسی ـ عربی}: جایگاه فراگویی

جناس: همگونی

چ

چندترکیبی {فارسی ـ عربی}: بساوندی

ح

حالت آیی^(ف) {عربی ـ فارسی}: آیی^(ف)

حالت ابزاری {عربی ـ فارسی}: ابزاری، بایی

حالت ارگاتیو {عربی ـ انگلیسی}: کُنایی

حالت ارگتیو {عربی ـ انگلیسی}: کُنایی

حالت ازی^(ف) {عربی ـ فارسی}: ازی^(ف)

حالت اضافه {عربی ـ فارسی}: وابستگی

حالت اضافی {عربی ـ فارسی}: وابستگی

حالت اندری {عربی ـ فارسی}: اندری، دری

حالت بایی {عربی ـ فارسی}: بایی، ابزاری

حالت برایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: برایی^(ف)

حالت دری^(ف) {عربی ـ فارسی}: دری^(ف)، اندری

حالت رایی {عربی ـ فارسی}: رایی

حالت فاعلی {عربی ـ فارسی}: نهادی

حالت کنایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: کُنایی^(ف)

حالت مفعولی: رایی

حالت مفعولی عنه: ازی

حالت مفعولی فیه: دری، اندری

حالت مفعولی له: برایی

حالت مفعولی معه: بایی، ابزاری

حالت مکانی: دری، اندری

حالت ندایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: آیی^(ف)

حالت نهادی {عربی ـ فارسی}: نهادی

حالت وابستگی^(ف) {عربی ـ فارسی}: وابستگی

حذف به قرینه: [آواشناسی] واریزه

حذف پایانی^(ف): بن‌کاهی

حذف مسندالیه: ستردگی نهاد

حذف هجا^(ف): واریزه

حذف هجای مکرر^(ف): واریزه

حذف هجای همسان: واریزه

حرف اضافۀ مقدم: پیشواژه

حرف اضافۀ مؤخر: پسواژه

حرف ربط^(ف): پیوند^(ف)

حرف عطف: پیونده

حسن تعبیر: به‌گویی؛ به‌واژه

حشو^(ف): آگینه

حصر: فروگرفت

حفرۀ خیشوم^(ف) {عربی ـ فارسی}: خیشوم^(ف)

حفرۀ دهان^(ف) {عربی ـ فارسی}: دهان^(ف)

حفظ زبان^(ف) {عربی ـ فارسی}: زبان‌پایی^(ف)

خ

خالی‌الذهن: تهی‌یاد

خصیصۀ واژگانی^(ف) {عربی ـ فارسی}: نمود واژگانی

خطای گفتار^(ف) {عربی ـ فارسی}: لغزش زبان^(ف)

د

درج آغازی {عربی ـ فارسی}: پیش‌هشت^(ف)

درج میانی {عربی ـ فارسی}: میان‌هشت^(ف)

درون‌مرکز^(ف) {فارسی ـ عربی}: درون‌هسته

دلالت: نشانگری

دوگانه‌شدگی مصوت^(ف) {فارسی ـ عربی}: دوگانه‌شدگی واکه^(ف)

ذ

ذکر خاص بعد از عام: ویژگی پس از فراگیری

ذکر مسندالیه: یادکرد نهاد

ر

رابطۀ جانشینی^(ف) {عربی ـ فارسی}: جانشینی^(ف)

رابطۀ هم‌نشینی^(ف) {عربی ـ فارسی}: هم‌نشینی^(ف)

ز

زبان تصریفی^(ف) {فارسی ـ عربی}: زبان هم‌آمیخته^(ف)

زبان چندترکیبی {فارسی ـ عربی}: زبان بساوندی

زبان مصنوعی^(ف) {فارسی ـ عربی}: زبان ساختگی^(ف)

زبان‌شناسی تاریخی^(ف) {فارسی ـ عربی؟}: زبان‌شناسی درزمانی^(ف)

زبان‌شناسی تربیتی^(ف) {فارسی ـ عربی}: زبان‌شناسی آموزشی^(ف)

زبان‌شناسی نظری^(ف) {فارسی ـ عربی}: زبان‌شناسی همگانی^(ف)

س

ساده‌شدگی مصوت^(ف) {فارسی ـ عربی}: ساده‌شدگی واکه^(ف)

سببی^(ف): واداری

سندهی: هم‌نهادی، هم‌نشینی

ش

شبه‌وند {عربی ـ فارسی}: وندنما

شیوۀ تولید^(ف) {فارسی ـ عربی}: شیوۀ فراگویی

ص

صامت^(ف): همخوان^(ف)

صامتی^(ف): همخوانی^(ف)

صرف^(ف): ساخت‌واژه^(ف)

صرفی^(ف): ساخت‌واژی^(ف)

صورت نقلی: بن‌واژه

ض

ضمیر منفصل: شناسۀ گسسته

ط

طبقۀ واژه^(ف) {عربی ـ فارسی}: ردۀ واژه^(ف)

طلبی: خواستی، خواستاری

ع

عالی: برترین

عامل^(ف): کنشگر^(ف)

عطف بیان: همتایی

علامت سؤال^(ف): نشانۀ پرسش، پرسش‌نما

غ

غنه: خیشومی^(ف)

غنه‌ای: خیشومی^(ف)

غنه‌شدگی: خیشومی‌شدگی^(ف)

غیردستوری^(ف) {عربی ـ فارسی}: نادستوری^(ف)

غیرطلبی: ناخواستی

ف

فاعل^(ف): نهاد^(ف)، کننده

فاعل دستوری^(ف) {عربی ـ فارسی}: نهاد^(ف)

فاعلی: نهادی؛ کنادی

فرکانس: بسامد

فرهنگ دونقشی^(ف) {فارسی ـ عربی}: فرهنگ دوکاره^(ف)

فصل: گسستگی

فعل آغازی^(ف) {عربی ـ فارسی}: آغازی^(ف)

فعل گذرا^(ف) {عربی ـ فارسی}: گذرا^(ف)

فعل لازم^(ف): ناگذر^(ف)

فعل متعدی^(ف): گذرا^(ف)

فعل ناگذر^(ف) {عربی ـ فارسی}: ناگذر^(ف)

فعل همکرد^(ف) {عربی ـ فارسی}: همکرد^(ف)

فورانی^(ف): پرانشی^(ف)

ق

قصر: فروگرفت

قصر اضافی: فروگرفت وابسته

قصر افراد: فروگرفت یگانه

قصر تعیین: فروگرفت روشنگر

قصر حقیقی: فروگرفت راستین

قصر قلب: فروگرفت باشگونه

قلب: [ادب‌شناسی] باشگونگی؛ [زبان‌شناسی] جابه‌جایی

قلب مستوی: باشگونگی همساز

قیاس^(ف): سامان‌گرایی^(ف)

قیاسی^(ف): سامان‌گرا^(ف)، سامان‌گرایانه^(ف)

ک

کاما: نشانۀ درنگ، درنگ‌نما، بند

کنش گفتاری مستقیم^(ف) {فارسی ـ عربی}: کنش گفتاری^(ف)

گ

گویشور مشاور^(ف) {فارسی ـ عربی}: گویشور^(ف)

ل

لازم^(ف): ناگذر^(ف)، ناگذرا

لازم‌ساز^(ف) {عربی ـ فارسی}: ناگذرساز^(ف)

م

ماده: ستاک^(ف)، بن^(ف)

متعدی^(ف): گذرا^(ف)

متعدی‌ساز^(ف) {عربی ـ فارسی}: گذراساز^(ف)

متعلقات: وابستگان

متوازن^(ف): دوتایی^(ف)

مثنی^(ف): دوگانه

محصوربه: فروگرفته

محصورفیه: فروگیرنده

مرکب: آمیغی

مرکب برون‌مرکز^(ف) {عربی ـ فارسی ـ عربی}: برون‌هسته

مرکب درون‌مرکز^(ف) {عربی ـ فارسی ـ عربی}: درون‌هسته

مرکب دوتایی^(ف) {عربی ـ فارسی}: دوتایی^(ف)

مرکب دوسویه^(ف) {عربی ـ فارسی}: دوسویه^(ف)

مرکب متوازن^(ف): دوتایی^(ف)

مرکب‌شدگی واکه: دوگانه‌شدگی واکه^(ف)

مساوات: برابری

مسند: گزاره

مسندالیه: نهاد

مشبه: ماننده

مشبه‌به: مانسته

مصوت^(ف): واکه^(ف)

مصوت افتاده^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ افتاده^(ف)

مصوت افراشته^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ افراشته^(ف)

مصوت باز^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ باز^(ف)

مصوت بسته^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ بسته^(ف)

مصوت پسین^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ پسین^(ف)

مصوت پیشین^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ پیشین^(ف)

مصوت دوگانه^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانه^(ف)

مصوت دوگانۀ فراسو^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فراسو^(ف)

مصوت دوگانۀ فروسو^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فروسو^(ف)

مصوت ساده^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ ساده^(ف)

مصوت سه‌گانه^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ سه‌گانه^(ف)

مصوت مرکب^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانه^(ف)

مصوت مرکب فراسو^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فراسو^(ف)

مصوت مرکب فروسو^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فروسو^(ف)

مصوت نیم‌بسته^(ف) {عربی ـ فارسی}: واکۀ نیم‌بسته^(ف)

مضاعف‌سازی: دوگان‌سازی

مضاف: افزوده

مضاف‌الیه: برافزوده

مطلع: آغازینه

معرفه بودن {عربی ـ فارسی}: شناختگی

معلوم: [زبان‌شناسی درزمانی] گذرا

مفعول: کاررفته

مفعول صریح: کاررفتۀ رایی

مفعولی: رایی

مفعولی عنه: ازی^(ف)

مفعولی فیه: دری^(ف)، اندری

مفعولی له: برایی^(ف)

مفعولی معه: بایی، ابزاری^(ف)

ملایم: فرونوا

موصول: پیوندگر

ن

ندایی^(ف): آیی^(ف)

نقطه^(ف): نشانۀ ایست، ایست‌نما

نقطه‌ویرگول^(ف): جدایی‌نما

نکره: ناشناخته

نهی: بازداشت

نیم‌صامت^(ف) {فارسی ـ عربی}: نیم‌همخوان^(ف)، نیم‌واکه^(ف)

نیم‌مصوت^(ف) {فارسی ـ عربی}: نیم‌واکه^(ف)، نیم‌همخوان^(ف)

و

واژگان ذهنی^(ف) {فارسی ـ عربی}: واژگان درونی^(ف)

واژۀ ربط {فارسی ـ عربی}: پیوندده

واکۀ مرکب^(ف) {فارسی ـ عربی}: واکۀ دوگانه^(ف)

واکۀ مرکب فراسو^(ف) {فارسی ـ عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فراسو^(ف)

واکۀ مرکب فروسو^(ف) {فارسی ـ عربی ـ فارسی}: واکۀ دوگانۀ فروسو^(ف)

وجه شبه: مانروی

وصف: بازنمود

وصل: پیوستگی

وفاداری {عربی ـ فارسی}: پایایی

وند اولیه {فارسی ـ عربی}: وند نخستین

وند تصغیر {فارسی ـ عربی}: وند کوچک‌نما

وند ثانویه {فارسی ـ عربی}: وند دومین

ویرگول^(ف): نشانۀ درنگ، درنگ‌نما، بند

هـ

هماهنگی مصوتی^(ف) {فارسی ـ عربی}: هماهنگی واکه‌ای^(ف)

همگونی متقابل {فارسی ـ عربی}: همگونی دوسویه

هم‌متن^(ف) {فارسی ـ عربی}: بافت زبانی^(ف)