یادداشت: پارسی‌شناسی یک‌ساله شد
۱۸ شهریور ۱۴۰۰
پارسی‌شناسی یک‌ساله شد
منوچهر فروزنده فرد
۱۸ شهریور ۱۳۹۹ وبگاه پارسی‌شناسی: دانشنامۀ برخط زبان و ادبیات به لحاظ فنی آماده شد و در دسترس قرار گرفت. نخستین فرستۀ تلگرامی پارسی‌شناسی هم - که مربوط به اعلام خبر بالا آمدن وبگاه بود - در همین روز در کانال پارسی‌شناسی (به نشانی t.me/parsishenasi) قرار گرفت. اگرچه فعالیت‌های پارسی‌شناسی به لحاظ فنی پیش از این تاریخ آغاز شده بود و نگارش مدخل‌ها و یادداشت‌ها مدتی پس از این تاریخ آغاز شد، به نظر می‌رسد باید زادروز پارسی‌شناسی را همین ۱۸ شهریور در نظر بگیریم.
در یک سالی که از فعالیت پارسی‌شناسی می‌گذرد به یاری خداوند بیش از ۱۰۰ مدخل تکمیل‌شده و بیش از ۷۰ یادداشت با همراهی بیش از ۴۰ تن از استادان و پژوهشگران و همکاران تقدیم خوانندگان گرامی شده‌است و سپاسگزاری از لطف عزیزانی که نامشان به ترتیب الفبایی در ادامه می‌آید کمترین کاری است که از دست و زبان بنده - به‌عنوان سرویراستار پارسی‌شناسی - برمی‌آید (توضیح این نکته ضروری است که برخی از نوشته‌های این عزیزان برای نخستین بار در پارسی‌شناسی منتشر شده‌است و برخی دیگر نوشته‌های پیش‌ترمنتشرشدۀ ایشان است که با بازنشر آن موافقت فرموده‌اند):
جناب آقای محمدعلی اجتهادیان (٢ مدخل)
آقای دکتر محسن احمدوندی (٢۵ مدخل و ۳ یادداشت)
سرکار خانم سایه اقتصادی‌نیا (٢ یادداشت)
جناب آقای مجید باغینی‌پور (۹ مدخل و ٢ یادداشت)
آقای دکتر علی‌اصغر بشیری (۱ یادداشت)
آقای دکتر الوند بهاری (۱ یادداشت)
آقای دکتر احمد بهنامی (۱ مدخل و ۱ یادداشت)
جناب آقای معین پایدار (۱ یادداشت)
سرکار خانم عاطفه جعفری (۱ مدخل)
سرکار خانم بنان حسن موسی الفریجی (۱ مدخل و ۱ یادداشت)
آقای دکتر رضا خبازها (۱ مدخل)
سرکار خانم نسرین خردمند (۱ یادداشت)
آقای دکتر ابوالفضل خطیبی (۱ یادداشت)
آقای دکتر یاسر دالوند (۱ مدخل)
جناب آقای مسعود راستی‌پور (۳ یادداشت)
آقای دکتر مرتضی رشیدی (۱ یادداشت)
آقای دکتر علی شاپوران (۱۰ یادداشت)
جناب آقای محسن شریفی صحی (٢ یادداشت)
جناب آقای آرش عبدالله‌نژاد (۳ یادداشت)
زنده‌یاد جناب آقای مجتبی عبدالله‌نژاد (۱ یادداشت)
جناب آقای فرهاد قربان‌زاده (۳ مدخل و ۴ مطلب با عنوان «ویرایش زبانی»)
آقای دکتر خلیل کهریزی (٢ یادداشت)
جناب آقای میثم محمدی (۱ مدخل)
جناب آقای محمدرضا مشتاقیان (۱ مدخل)
آقای دکتر محمد مطلبی (۱ یادداشت)
جناب آقای میثم موسوی (۳ مدخل)
آقای دکتر سعید مهدوی‌فر (۱ مدخل)
جناب آقای سید علی میرافضلی (۳ یادداشت)
سرکار خانم مریم میرشمسی (۱ یادداشت)
آقای دکتر سهیل یاری گل‌دره (۱ مدخل)
جناب آقای محمدمهدی یزدانی (۱ مدخل و ۸ یادداشت)
جناب آقای محمد یوسفی‌شیرازی (۵ مطلب با عنوان «ویرایش زبانی»)
افزون بر مدخل‌ها و یادداشت‌های یادشده در بالا -که ان‌شاءالله همگی در آینده بازنگری و به‌روزرسانی خواهند شد -، سرویراستار نیز به سهم خود ۵۱ مدخل، ۱۸ یادداشت و ۵ مطلب با عنوان «ویرایش زبانی» نگاشته و حدود ۹۰۰ صفحۀ دیگر - شامل اصطلاحات ادبی و زبان‌شناختی، نام شاعران و نویسندگان و استادان و پژوهشگران حوزۀ زبان و ادبیات و نام کتاب‌ها و منابع پژوهشی این حوزه و مانند آن - نیز در فرایند مدخل‌گزینی ایجاد کرده‌است و این صفحات به‌تدریج تکمیل خواهند شد.
فعالیت‌های پارسی‌شناسی محدود به نگارش مدخل و انتشار یادداشت‌های همکاران نیست. افزون بر برگزاری نشست‌هایی مجازی با عنوان «آشنایی با شیرازی قدیم»، در اردیبهشت ۱۴۰۰ به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی و پاسداشت زبان فارسی چهار نشست با حضور دکتر محمود مدبّری، استاد مصطفی جیحونی، دکتر علی شاپوران و دکتر ابوالفضل خطیبی برگزار کرده‌ایم و ضمن سپاس از یاری این بزرگواران و همراهی دوست گرامی آقای دکتر خلیل کهریزی، امیدواریم برگزاری این‌گونه نشست‌ها در کانال تلگرامی پارسی‌شناسی ادامه یابد. همچنین به مناسبت روز بزرگداشت سعدی نمونه‌هایی از آثار او را خوانده و فایل صوتی آن را همرسانی کرده‌ایم و امیدواریم در آینده نیز بتوانیم برخی آثار دیگر را بدین صورت عرضه کنیم. در پانزدهم شهریورماه نیز به مناسبت زادروز دکتر محمود مدبّری کوشیدیم به سهم خود به ایشان ادای احترام کنیم. همچنین به مناسبت درگذشت زنده‌یاد محمود کیانوش، چهلمین روز درگذشت زنده‌یاد دکتر محمدرضا باطنی و سومین سالگرد درگذشت زنده‌یاد مجتبی عبدالله‌نژاد سعی کردیم یاد این استادان را گرامی بداریم. لازم است از لطف خانم دکتر شهین نعمت‌زاده، رئیس انجمن زبان‌شناسی ایران، که با پیام صوتی خود ما را یاری فرمودند صمیمانه سپاسگزاری کنیم.
گفتنی است دلیل پرداختن گزینشی به برخی رویدادها و مناسبت‌ها چیزی جز مشغله‌های سرویراستار نیست و امیدوار است در آینده بتواند زمان بیشتری را صرف این‌گونه فعالیت‌ها کند.
سرویراستار وظیفۀ خود می‌داند از لطف آقای مهندس علی رشیدی برای طراحی و پشتیبانی فنی وبگاه و از هنرنمایی جناب آقای محمدعلی جعفری و سرکار خانم نیکو جعفری برای طراحی و اجرای لوگوی پارسی‌شناسی قدردانی کند. همچنین از مشورت‌های دوستان عزیز سرکار خانم نسیم افشاری، جناب آقای علیرضا حمیدی مدنی، جناب آقای صادق رحمی‌زاد، سرکار خانم رویا سیفی، خانم دکتر فاطمه شیبانی و آقای دکتر شهرام گرامی سپاسگزار است و امیدوار است به‌زودی نوشته‌های این بزرگواران را نیز در وبگاه منتشر کند. همچنین از همراهی انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، پویش دسترسی به پیکرۀ فرهنگستان و کمپین مبارزه با نشر جعلیات ممنونیم. از خانم دکتر نجمه حسینی سروری و آقای دکتر علی جهانشاهی افشار بابت همراهی در بزرگداشت دکتر مدبری صمیمانه سپاسگزاریم و زحمات سرکار خانم محبوبه نقوی را در طراحی برخی پوسترهای کانال ارج می‌نهیم.
پارسی‌شناسی افزون بر وبگاه و کانال تلگرامی، صفحاتی در اینستاگرام، فیسبوک، توییتر، آکادمیا و لینکدین و گروه‌هایی در واتسپ، تلگرام و اسکایپ دارد که امیدواریم به‌زودی بتوانیم از ظرفیت آن‌ها بهرۀ بیشتری ببریم. از سرکار خانم مرضیه مختاری برای ادارۀ گروه واتسپ پارسی‌شناسی سپاسگزاریم.
به یاری خداوند و به شرط عمر و توفیق و همراهی دوستان، در آینده این برنامه‌ها را در پارسی‌شناسی دنبال خواهیم کرد:
- تکمیل مدخل‌های گزینش‌شده
- افزودن مدخل‌های جدید
- نشر یادداشت‌های همکاران و بازنشر یادداشت‌های ادبی و زبان‌شناختی سودمند از منابع دیگر
- تنظیم مطالب منتشرشده در وبگاه به‌صورت سالنامۀ پارسی‌شناسی در قالب پی‌دی‌اف
- تکمیل پیکره
- برگزاری نشست‌ها، دوره‌ها و کارگاه‌های تخصصی به‌صورت مجازی
- برگزاری کلاس‌های المپیاد ادبی
- برگزاری نشست‌هایی در بزرگداشت شاعران، نویسندگان و دیگر پارسی‌پیشگان
- گسترش فعالیت در اینستاگرام، توییتر، فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی
- تکمیل بخش پیوندهای سایت و تکمیل فهرست کانال‌های تلگرامی سودمند
- متن‌خوانی و قرار دادن فایل‌های صوتی آن در کانال
- پایش نوواژه‌ها در کانال واژه‌پایی
- پرداختن بیشتر به رویدادها و مناسبت‌های ادبی و فرهنگی
- گسترش بخش ویرایش زبانی و واژه‌شناسی
- تکمیل فهرست موضوعی و نمایۀ زانسوی وبگاه
- تکمیل واژه‌نامۀ انگلیسی - فارسی
- تکمیل بایگانی وبگاه و گذاشتن فایل کتاب‌های مجاز با رعایت حق نشر
اگر به محال‌اندیشی متهم نشویم به مصداق «آرزو بر جوانان عیب نیست» آرزوی تهیۀ فرهنگ فارسی برخط را نیز (در سال‌های آینده و پس از تکمیل پیکره) در سر می‌پرورانیم.
در پایان صمیمانه از همۀ علاقه‌مندان به زبان و ادبیات و فرهنگ ایرانی برای تکمیل و گسترش این دانشنامه دعوت می‌کنیم. امیدواریم خدمت بی‌مزدومنت این بزرگواران در پیشرفت دانش زبان‌شناسی و ادب‌شناسی و اعتلای فرهنگ ایرانی مؤثر واقع شود. ضمناً از نویسندۀ ناشناس نقدی که به‌عنوان «یادداشت مهمان» در پارسی‌شناسی منتشر شد ممنونیم و آمادگی خود را برای انتشار این‌گونه نقدها اعلام می‌کنیم.
سپاسداری از لطف همۀ دوستانی که با دنبال کردن، خواندن مطالب، معرفی به دوستان، بازفرستادن (فوروارد) مطالب به گروه‌ها و کانال‌ها و ارسال نظرها و پیشنهادهای خود از ما حمایت کردند بایسته است. خواهشمندیم هر گونه نظر، انتقاد و پیشنهاد خود را از طریق شناسۀ کاربری @parsi_shenasi در تلگرام با ما در میان بگذارید. پژوهشگران گرامی می‌توانند برای درخواست انتشار مطالب خود در وبگاه نیز از همین شناسۀ کاربری استفاده کنند.
سپاس در آغاز و انجام خداوند راست
دربارۀ نویسنده و فهرست نوشته‌های دیگر وی در پارسی‌شناسی
