کلام

کلام kalâm [اسم] {عربی}

1. (= سخن ١، گفتار ۳) «آهنگی [...] که به حرکت دهن و زبان از حروف و کلمات ترکیب یافته و برای بیان مقصودی گفته شده باشد» (همایی، ١۳۶٧: ۳؛ نیز نک. قریب و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۳). «مقصود اصلی از سخن، تفهیم معانی مختلف و تقریر حالات متفاوت است» (همایی، ١۳۶٧: ۴).
2. «جمله‌ای [...] که از مسند و مسندالیه مرکب شده باشد» (همایی، ١۳۶٧: ۳). این معنی «در فن دستور و صرف و نحو معمول است که لفظ را به دو قسم "کلمه" و "کلام" تقسیم کنند، و گاهی میان "کلام" و "جمله" نیز فرق گذارند به اینکه هرگاه جملۀ مرکب اسنادی دارای معنی کامل باشد به‌طوری‌که اگر گوینده خاموش شود مستمع در انتظار نباشد، آن را "کلام" و در غیر آن صورت "جمله" گویند. پس "کلام" به این معنی مرادف "جملۀ تام" است» (همان‌جا، پانوشت).
3. (= سخن ٢) نک. گفتمان.

نیز نک. متکلم، کلام ادبی.

---

• منابع:

- قریب، عبدالعظیم و دیگران (۱۳۸۹). دستور زبان فارسی (پنج استاد). به اهتمام جهانگیر منصور. چ۵. تهران: ناهید.

- همایی، جلال‌الدین (١۳۶٧). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: هما.

این صفحه تکمیل خواهد شد.