فرهنگ قافیه
فرهنگ قافیه farhang=e qâfiye [گروه اسمی] {فارسی ـ عربی (قافیه)} (به انگلیسی: rhyming dictionary)۱
نوعی فرهنگ لغت که در آن واژه‌های هم‌قافیه به‌ترتیب حرف آخر ضبط می‌شوند. تفاوت این نوع فرهنگ با فرهنگ زانسو در آن است که در فرهنگ زانسو همۀ واژه‌های زبان بدون توجه به هم‌قافیه بودن یا نبودن پشت سر هم ردیف می‌شوند؛ برای نمونه در فرهنگ زانسو واژه‌های «خواهَر، ظواهِر، بَهر، سپِهر، مُهر» می‌توانند پشت سر هم بیایند ولی طبق قاعدۀ قافیه این کلمات را نمی‌توان هم‌قافیه پنداشت و در فرهنگ قافیه در کنار هم آورد (نک. وحیدیان کامیار، ۱۳۸۱: ۱۱). البته گفتنی است که با وجود تفاوت نظری فرهنگ قافیه با فرهنگ زانسو، گاه این فرهنگ‌ها در عمل نقشی یکسان دارند. نیز نک. فرهنگ زانسو، قافیه.
فرهنگ‌های قافیه در فارسی به‌ترتیب تاریخ انتشار
ـ مقدم، و. م.، ۱۳۷۰، فرهنگ لغات قافیه، همدان، مسلم.
ـ وحیدیان کامیار، تقی، ۱۳۸۱، فرهنگ قافیه در زبان فارسی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
ـ ساحلی، ضیاء، ۱۳۸۱، فرهنگ ساحلی: قافیه در خدمت واژه‌های فارسی، تهران، شلاک.
ـ ساحلی، ضیاء، ۱۳۹۰، فرهنگ قافیه‌ها: اولین فرهنگ فارسی براساس حرف آخر کلمات، تهران، شلاک.
ـ گلچین، حسین، ۱۳۹۸، فرهنگ واژگان قافیه، تهران، فصل پنجم.
- پی‌نوشت
۱. معادل‌های «فرهنگ قافیه» در برخی زبان‌های دیگر:
آلمانی: Reimlexikon و Reimwörterbuch، فرانسوی: dictionnaire de rimes، اسپانیایی: diccionario de rimas، ایتالیایی: rimario، اسپرانتو: rima vortaro، روسی: slovar rifm / словарь рифм، عربی: قاموس القوافي.
- منبع
ـ وحیدیان کامیار، تقی، ۱۳۸۱، فرهنگ قافیه در زبان فارسی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
منوچهر فروزنده فرد
