یکسویگی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
یکسویگی <املای دیگر: یکسویگی*> yek-su(-)y-e-g-i [اسم] {فارسی} (به انگلیسی: unidirectionality)
- از ویژگی‌های زبان گفتاری که نتیجۀ صوتی بودن و جریان زبان بر خط مستقیم است و براساس آن از آنجا که امکان بازگشت به عقب در زمان وجود ندارد، کلمات به محض تلفظ در فضا ناپدید می‌شوند و ـ اگر با دستگاهی ضبط نشده باشند ـ نمی‌توان دوباره آنها را شنید (نک. نجفی، ۱۳۸۷: (۲۳-)۲۵).
- از ویژگی‌های نشانه‌های غیرزبانی ـ در برابر دوسویگی نشانه‌های زبانی ـ که براساس آن اگر دال «الف» بر مدلول «ب» دلالت کند، مدلول «ب» لزوماً بر دال «الف» دلالت نمی‌کند؛ مثلاً «چراغ قرمز» به معنی «ایست» است، اما هر «ایستـ»ـی به معنی «چراغ قرمز» نیست (نک. صفوی، ۱۳۹۵: ۵۸۳).
- فرضیه‌ای که براساس آن فرایندهای دستوری‌شدگی برگشت‌ناپذیرند (نک. شقاقی، ۱۳۹۴: ۱۹۷). فرایند دستوری‌زدایی این فرضیه را رد می‌کند (نک. نغزگوی کهن، ۱۳۹۳: ۳۸۱-۳۸۲).
- پی‌نوشت
ـ شقاقی این واژه را با املای نادرست «یک‌سویه‌گی» ضبط کرده‌است.
- منابع
ـ شقاقی، ویدا، ۱۳۹۴، فرهنگ توصیفی صرف، تهران، علمی.
ـ صفوی، کورش، ۱۳۹۵، فرهنگ توصیفی مطالعات ادبی، تهران، علمی.
ـ نجفی، ابوالحسن، ۱۳۸۷، مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، چ۱۰، تهران، نیلوفر.
ـ نغزگوی کهن، مهرداد، ۱۳۹۳، فرهنگ توصیفی زبان‌شناسی تاریخی، تهران، علمی.
منوچهر فروزنده فرد
