صامت: صامت‌های فارسی

در فارسی معیار امروز ٢۳ صامت وجود دارد. صامت‌های فارسی امروز در جدول ١ نشان داده شده‌اند. این جدول از ثمره (١٣٨٨: ٨٠) برگرفته شده‌است و تنها ویژگی واک را به آن افزوده‌ایم.

جدول ١. صامت‌های فارسی © حق نشر: پارسی‌شناسی - منوچهر فروزنده فرد

جدول ٢ نیز توصیف هر یک از واج‌ها را براساس جدول ١ به دست می‌دهد:

واج	توصیف
ب/b	انفجاری دولبی واک‌دار
پ/p	انفجاری دولبی بی‌واک
د/d	انفجاری دندانی واک‌دار
ت/t	انفجاری دندانی بی‌واک
گ/g	انفجاری کامی واک‌دار
ک/k	انفجاری کامی بی‌واک
غ/q	انفجاری ملازی واک‌دار
ء/Ɂ	انفجاری چاکنایی بی‌واک
و/v	سایشی لب‌ودندانی واک‌دار
ف/f	سایشی لب‌ودندانی بی‌واک
ز/z	سایشی لثوی واک‌دار
س/s	سایشی لثوی بی‌واک
ژ/ž	سایشی لثوی ـ کامی واک‌دار
ش/š	سایشی لثوی ـ کامی بی‌واک
خ/x	سایشی ملازی بی‌واک
هـ/h	سایشی چاکنایی بی‌واک
ج/ǰ	انفجاری ـ سایشی لثوی ـ کامی واک‌دار
چ/č	انفجاری ـ سایشی لثوی ـ کامی بی‌واک
ر/r	لرزشی لثوی واک‌دار
م/m	غنه‌ای دولبی واک‌دار
ن/n	غنه‌ای لثوی واک‌دار
ل/l	روان لثوی واک‌دار
ی/y	روان کامی واک‌دار

نجفی (۱۳۸۷: ۵۶-۵۷) واج‌های فارسی را به گونه‌ای دیگر طبقه‌بندی کرده‌است (نک. جدول ۳).

جدول ۳. طبقه‌بندی صامت‌های فارسی بر اساس دیدگاه نجفی

بر اساس جدول بالا توصیف صامت‎‌های فارسی در جدول ۴ آمده‌است:

واج	توصیف
پ/p	لبی بی‌واک
ب/b	لبی واک‌دار غیرغنه
م/m	لبی واک‌دار غنه
ف/f	لب‌ودندانی بی‌واک
و/v	لب‌ودندانی واک‌دار
ت/t	دندانی بی‌واک
د/d	دندانی واک‌دار غیرغنه
ن/n	دندانی واک‌دار غنه
س/s	صفیری بی‌واک
ز/z	صفیری واک‌دار
ش/š	تفشی بی‌واک
ز/z	تفشی واک‌دار
چ/c	مرکب بی‌واک
ج/j	مرکب واک‌دار
ک/k	کامی بی‌واک
گ/g	کامی واک‌دار
خ/x	نرمکامی بی‌واک
غ/q	نرمکامی واک‌دار
ر/r	لرزان
ل/l	کناری
هـ/h	دمشی
ی/y	نیم‌مصوت
ء/ʼ	چاکنایی

---

• منبع

- ثمره، یدالله (١٣٨٨). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا. ویرایش دوم. چ٨. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

- نجفی، ابوالحسن (۱۳۸۷). مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. چ۱۰. تهران: نیلوفر.

منوچهر فروزنده فرد

دربارۀ نویسنده و فهرست نوشته‌های دیگر وی در پارسی‌شناسی