صامت: صامت‌های فارسی: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
جز |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱۱۳: | سطر ۱۱۳: | ||
|} | |} | ||
** | ** | ||
| − | جدول ۵ برای راحتی مراجعۀ خوانندگان به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده و توصیف هر [[صامت]] را براساس دیدگاه | + | جدول ۵ برای راحتی مراجعۀ خوانندگان به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده و توصیف هر [[صامت]] را براساس دیدگاه ثمره، نجفی و لازار به دست می‌دهد (توضیح اینکه اصطلاح «صامت» در ستون نخست با تسامح به کار رفته‌است و برای راحتی مراجعه از خلط [[واج]] و [[نویسه]]/[[حرف]] ناگزیر بوده‌ایم): |
{| | {| | ||
| سطر ۱۲۳: | سطر ۱۲۳: | ||
|پ/p || [[انفجاری]] [[دولبی]] [[بی‌واک]] || [[لبی]] [[بی‌واک]] || [[بندشی]] ([[انسدادی]]) [[لبی]] [[بی‌واک]] | |پ/p || [[انفجاری]] [[دولبی]] [[بی‌واک]] || [[لبی]] [[بی‌واک]] || [[بندشی]] ([[انسدادی]]) [[لبی]] [[بی‌واک]] | ||
|- | |- | ||
| − | |ت (ط)/t || [[انفجاری]] [[دندانی]] [[بی‌واک]] || [[دندانی]] [[بی‌واک]] || [[بندشی]] ([[انسدادی]]) [[بی‌واک]] | + | |ت (ط)/t || [[انفجاری]] [[دندانی]] [[بی‌واک]] || [[دندانی]] [[بی‌واک]] || [[بندشی]] ([[انسدادی]]) [[دندانی]] [[بی‌واک]] |
|- | |- | ||
|ث || ← س | |ث || ← س | ||
| سطر ۱۸۶: | سطر ۱۸۶: | ||
* منابع | * منابع | ||
ـ [[ثمره، یدالله]]، ١٣٨٨، ''[[آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا]]''، ویرایش دوم، چ٨، تهران، [[مرکز نشر دانشگاهی: انتشارات|مرکز نشر دانشگاهی]]. | ـ [[ثمره، یدالله]]، ١٣٨٨، ''[[آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا]]''، ویرایش دوم، چ٨، تهران، [[مرکز نشر دانشگاهی: انتشارات|مرکز نشر دانشگاهی]]. | ||
| + | |||
| + | ـ [[لازار، ژیلبر]]، ۱۳۸۹، ''[[دستور زبان فارسی معاصر]]''، ترجمۀ [[بحرینی، مهستی|مهستی بحرینی]]، با توضیحات و حواشی [[میلانیان، هرمز|هرمز میلانیان]]، چ٢، تهران، [[هرمس (انتشارات)|هرمس]] | ||
ـ [[نجفی، ابوالحسن]]، ۱۳۸۷، ''[[مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی]]''، چ۱۰، تهران، [[نیلوفر (انتشارات)|نیلوفر]]. | ـ [[نجفی، ابوالحسن]]، ۱۳۸۷، ''[[مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی]]''، چ۱۰، تهران، [[نیلوفر (انتشارات)|نیلوفر]]. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۸
در فارسی معیار امروز ٢۳ صامت وجود دارد. صامت‌های فارسی امروز در جدول ١ نشان داده شده‌اند. این جدول از ثمره (١٣٨٨: ٨٠) برگرفته شده‌است و تنها ویژگی واک را به آن افزوده‌ایم.
جدول ٢ نیز توصیف هر یک از صامت‌ها را براساس جدول ١ به دست می‌دهد:
| صامت | توصیف براساس دیدگاه ثمره |
|---|---|
| ب/b | انفجاری دولبی واک‌دار |
| پ/p | انفجاری دولبی بی‌واک |
| د/d | انفجاری دندانی واک‌دار |
| ت/t | انفجاری دندانی بی‌واک |
| گ/g | انفجاری کامی واک‌دار |
| ک/k | انفجاری کامی بی‌واک |
| غ/q | انفجاری ملازی واک‌دار |
| ء/Ɂ | انفجاری چاکنایی بی‌واک |
| و/v | سایشی لب‌ودندانی واک‌دار |
| ف/f | سایشی لب‌ودندانی بی‌واک |
| ز/z | سایشی لثوی واک‌دار |
| س/s | سایشی لثوی بی‌واک |
| ژ/ž | سایشی لثوی ـ کامی واک‌دار |
| ش/š | سایشی لثوی ـ کامی بی‌واک |
| خ/x | سایشی ملازی بی‌واک |
| هـ/h | سایشی چاکنایی بی‌واک |
| ج/ǰ | انفجاری ـ سایشی لثوی ـ کامی واک‌دار |
| چ/č | انفجاری ـ سایشی لثوی ـ کامی بی‌واک |
| ر/r | لرزشی لثوی واک‌دار |
| م/m | غنه‌ای دولبی واک‌دار |
| ن/n | غنه‌ای لثوی واک‌دار |
| ل/l | روان لثوی واک‌دار |
| ی/y | روان کامی واک‌دار |
نجفی (۱۳۸۷: ۵۶-۵۷) صامت‌های فارسی را به گونه‌ای دیگر طبقه‌بندی کرده‌است (نک. جدول ۳).
بر اساس جدول ۳ توصیف صامت‌های فارسی در جدول ۴ آمده‌است:
| صامت | توصیف براساس دیدگاه نجفی |
|---|---|
| پ/p | لبی بی‌واک |
| ب/b | لبی واک‌دار غیرغنه |
| م/m | لبی واک‌دار غنه |
| ف/f | لب‌ودندانی بی‌واک |
| و/v | لب‌ودندانی واک‌دار |
| ت/t | دندانی بی‌واک |
| د/d | دندانی واک‌دار غیرغنه |
| ن/n | دندانی واک‌دار غنه |
| س/s | صفیری بی‌واک |
| ز/z | صفیری واک‌دار |
| ش/š | تفشی بی‌واک |
| ژ/ž | تفشی واک‌دار |
| چ/c | مرکب بی‌واک |
| ج/j | مرکب واک‌دار |
| ک/k | کامی بی‌واک |
| گ/g | کامی واک‌دار |
| خ/x | نرم‌کامی بی‌واک |
| غ/q | نرم‌کامی واک‌دار |
| ر/r | لرزان |
| ل/l | کناری |
| هـ/h | دمشی |
| ی/y | نیم‌مصوت |
| ء/ʼ | چاکنایی |
جدول ۵ برای راحتی مراجعۀ خوانندگان به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده و توصیف هر صامت را براساس دیدگاه ثمره، نجفی و لازار به دست می‌دهد (توضیح اینکه اصطلاح «صامت» در ستون نخست با تسامح به کار رفته‌است و برای راحتی مراجعه از خلط واج و نویسه/حرف ناگزیر بوده‌ایم):
- منابع
ـ ثمره، یدالله، ١٣٨٨، آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا، ویرایش دوم، چ٨، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
ـ لازار، ژیلبر، ۱۳۸۹، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمۀ مهستی بحرینی، با توضیحات و حواشی هرمز میلانیان، چ٢، تهران، هرمس
ـ نجفی، ابوالحسن، ۱۳۸۷، مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، چ۱۰، تهران، نیلوفر.
منوچهر فروزنده فرد
